مزیت رقابتی (Competitive Advantage)

رقابت بین کسب و کار‌ها به قدری افزایش یافته است که گاهی اوقات اجرای تکنیک‌های ساده می‌تواند چاره ساز باشد. برای این که یک شرکت یا برند نسبت به رقبای خود بهتر عمل کند راه‌های زیادی وجود دارد. یکی از بهترین روش‌ها استفاده از مزیت رقابتی است. ایجاد مزیت رقابتی در کسب و کار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. چرا که باعث افزایش ارزش و اعتبار شرکت می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند که کسب و کار خود را بهتر از رقبا مدیریت کنند. اما به‌راستی مزیت رقابتی چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ در این مقاله مزیت رقابتی و هر آنچه که لازم است درباره آن بدانید را مورد بررسی قرار می‌دهیم. بنابراین از شما دعوت می‌کنیم که در ادامه با ما همراه باشید.

مزیت رقابتی چیست؟

مزیت رقابتی (competitive advantage)، به‌عنوان یک استراتژی کاربردی برای بهبود عملکرد کسب و کارها است تا بتوانند عملکرد بهتری نسبت به رقبای خود داشته باشند. بنابراین مزیت رقابتی به تکنیک‌هایی می‌پردازد که طی آن شرکت‌ها قادر هستند محصولات یا خدماتی بهتر و با هزینه کمتر نسبت به رقبا تولید کنند. این تکنیک‌ها به افزایش فروش و حاشیه سود بالاتر کمک می‌کند.

برای موفقیت در ایجاد مزیت رقابتی، یک شرکت باید ارزش کافی ایجاد کند و محصولاتی منحصر‌به‌فرد تولید کند که سایر رقبا قادر به تولید آن نباشد یا برای آن‌ها سخت باشد.در واقع شرکت‌ها برای پیشبرد اهداف خود و همچنین مدیریت کسب و کار می‌توانند از مزیت‌های رقابتی مختلفی استفاده کنند. اگر می‌خواهید برندی قدرتمندتر داشته باشید و بهتر از رقبای خود عمل کنید لازم است از مزیت رقابتی استفاده کنید.

در بخش‌های مختلفی از یک کسب و کار می‌توان از مزایای رقابتی مختلفی استفاده کرد که عبارت‌اند از:

• ساختار هزینه (Cost structure)
• کیفیت محصول (Product quality)
• نام تجاری (Branding)
• خدمات مشتری (Customer service)
• مالکیت معنوی (Intellectual property)
• شبکه توزیع (Distribution network)

اهمیت مزیت رقابتی چیست؟

داشتن مزیت رقابتی یکی از مهم‌ترین تکنیک‌ها برای رسیدن به موفقیت و متمایز شدن از رقبا است. در واقع برای این که شرکت یا محصولات خود را از رقبا متمایز کنید باید متفاوت‌تر از بقیه ظاهر شوید. مزیت رقابتی در کسب و کار اهمیت بسیار زیادی دارد چون به شما کمک می‌کند که بتوانید حاشیه سود بیشتری داشته باشید، مشتریان بیشتری جذب کنید و وفاداری نسبت به برند را میان مشتریان خود افزایش دهید. ‌به‌طور کلی مزیت رقابتی مهم است چون:

• از ریزش مشتریان جلوگیری می‌کند.
•  به رشد بیشتر و بهتر شرکت کمک می‌کند.
•  باعث ایجاد ارزش و وفاداری به برند می‌شود.
• حاشیه‌ سود شرکت را افزایش می‌دهد.
• پیشبرد اهداف و ثبات شرکت را به همراه دارد.
• به جذب سرمایه‌گذاران، شرکای برند و استعدادهای بیشتر کمک می‌کند.

چگونه مزیت رقابتی ایجاد کنیم؟ مولفه هایی برای ایجاد مزیت رقابتی

برای ایجاد مزیت رقابتی باید یک سری مولفه‌ها را باید شناسایی و تحلیل کنید. شناخت این مولفه‌ها به شما کمک می‌کند که بتوانید مزیت رقابتی ایده‌آلی ایجاد کنید. به‌طور کلی مولفه‌های ایجاد مزیت رقابتی در کسب و کار عبارت‌اند از:

ارزش پیشنهادی (Value Proposition):

یک شرکت باید ویژگی‌ها و مشخصات خدماتی که به مشتریان ارائه می‌دهد را شناسایی کند. برای ایجاد علاقه برای خرید باید محصولات با ارزش واقعی ارائه دهید. در واقع یک شرکت برای ایجاد مزیت رقابتی باید ارزش پیشنهادی خود را به‌خوبی شناسایی کند. چون باید محصولاتی را به مشتریان ارائه دهند که رقبا قادر به تولید آن نیستند.

بازار هدف (Target Market):

یک شرکت باید بازار هدف خود را شناسایی کند تا بتوانید بهترین روش‌ها و محصولات را برای رسیدن به اهداف خود انتخاب کند.

 رقبا (Competitors):

شناخت و تحلیل رقبا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مولفه‌های ایجاد مزیت رقابتی شناخته می‌شود. برای این کار لازم است رقبای سنتی، غیر سنتی و نوظهور را بررسی کنید تا بتوانید حضور قدرتمندتری در میان رقبا داشته باشید.

استراتژی برای ایجاد مزیت رقابتی

مایکل پورتر (Michael Porter)، استاد معروف مدرسه بازرگانی هاروارد (Harvard Business School)، برای ایجاد مزیت رقابتی در کسب و کار سه استراتژی منحصر‌به‌فرد را شناسایی کرده است. استفاده از این استراتژی‌ها به شما کمک می‌کند که بتوانید مزیت رقابتی عالی بسازید.

1- استراتژی مدیریت هزینه (cost leadership)

مدیریت یا رهبری هزینه اولین استراتژی است که برای ایجاد مزیت رقابتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف این استراتژی کمک به مدیریت و کاهش هزینه‌ها برای تبدیل شدن به کم هزینه ترین تولید کننده یا ارائه دهنده کالا و خدمات است. در واقع به کمک این استراتژی قادر خواهید بود که کالاهایی با کیفیت استاندارد و با قیمتی کمتر و رقابتی‌تر از سایر رقبای خود تولید و به دست مصرف کنندگان برسانید. شرکت‌هایی که از این استراتژی استفاده می‌کنند حاشیه سود کمتری برای فروش هر محصول دریافت می‌کنند. با توجه به حجم فروش بالایی که تجربه می‌کنند، سود آن‌ها به حداکثر می‌رسد.

طبق این استراتژی شرکت‌ها به دنبال بهترین جایگزین برای تولید کالا یا ارائه خدمات خود با قیمت مقرون به صرفه هستند که اجرای آن برای رقبا غیر ممکن باشد. با شرکت در دوره DBA می‌توانید تمام تکنیک‌های لازم برای مدیریت کسب و کار از جمله مدیریت هزینه را یاد بگیرید و مسیر خود را برای رسیدن به هدفتان هموارتر کنید

 2- استراتژی ایجاد وجه تمایز (Differentiation)

ایجاد وجه تمایز یکی دیگر از استراتژی‌هایی است که برای ایجاد مزیت رقابتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق این استراتژی به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند که بتوانند محصولات یا خدمات منحصربه‌فردی تولید کنند. شرکت‌هایی که از این استراتژی استفاده می‌کنند باید به‌طور مداوم به دنبال توسعه سرمایه‌گذاری‌های خود باشند تا بتوانند ویژگی‌های کلیدی محصولات خود را بهبود ببخشند. ایجاد وجه تمایز و تولید محصولات منحصر‌به‌فرد این فرصت را فراهم می‌کند که کسب و کارها نسبت به رقبای خود در جایگاه بهتری قرار بگیرند. همچنین این استراتژی کمک می‌کند که کسب و کارها قیمت‌های بالاتری برای محصولات خود درخواست کنند. البته ایجاد وجه تمایز باعث ترغیب مشتری برای خرید می‌شود و حاشیه سود کسب و کارها را افزایش می‌دهد.

3- استراتژی تمرکز(Focus)

استراتژی تمرکز به این معنی است که کسب و کارها یک حوزه خاص را شناسایی کنند و سپس برای توسعه محصولات مورد نیاز با آن حوزه مورد نیاز تلاش کنند. این استراتژی مانند نیچ مارکتینگ (بررسی یک حوزه و پیدا کردن محصولی خاص که بقیه رقبا از آن غافل شده‌اند) است. در حالت کلی استراتژی تمرکز در ایجاد مزیت رقابتی به دو شکل زیر تقسیم می‌شود: · تمرکز روی هزینه: تولید محصولات مقرون به صرفه در یک حوزه از بازار · تمرکز روی ایجاد وجه تمایز: تولید محصولات سفارشی با قیمت بالا در یک حوزه خاص

 

نمونه هایی از مزیت رقابتی

شرکت‌های موفق زیادی در دنیا وجود دارند که از مزیت رقابتی برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. برای این که بدانید نقش مزیت رقابتی در مدیریت چیست و چه تاثیری در موفقیت کسب و کار دارد بهتر است نمونه‌هایی از آن را بشناسید. در این بخش نمونه‌های موفق از مزیت رقابتی در کسب و کار بیان می‌کنیم:

شرکت اپل (Apple):

این شرکت برای پیشبرد اهداف خود و جذب مشتریان بیشتر از استراتژی تمایز (Differentiation) استفاده کرده است. محصولات شرکت اپل دارای ویژگی‌هایی همچون زیبایی خاص، طرح‌های نمادین و فناوری‌های مدرن هستند. این موضوع سبب شده است که محصولات اپل طرفداران بیشتری داشته باشد.

 شرکت والمارت (Walmart):

این شرکت استراتژی مدیریت هزینه (cost leadership) را در دستور کار خود قرار داده است. شرکت والمارت برای تمام محصولات خود قیمت‌های مناسب و مقرون به صرفه در نظر می‌گیرد. این موضوع سبب شده است که مشتریان زیادی داشته باشد، چرا که این افراد می‌توانند بهترین محصولات را با قیمت پایین‌تر خریداری کنند. 

شرکت فودز مارکت (Whole Foods Market):

این شرکت از استراتژی ایجاد وجه تمایز(Differentiation) برای چیره شدن بر رقبا استفاده کرده است. شرکت فودز مارکت که در بازار مواد غذایی فعالیت می‌کند، به دلیل تولید محصولات منحصر‌به‌فرد همیشه مورد توجه مشتریان قرار می‌گیرد. به دلیل منحصر به فرد بودن محصولاتش، قیمت های ویژه‌تری را دریافت می‌کند.

پورتر همچنین به استراتژی‌های رقابتی از زاویه‌ای بلندمدت و پایدار نگاه کرد و اظهار داشت که ایجاد مزیت رقابتی پایدار نه تنها به تقویت تصویر شرکت در بازار کمک می‌کند، بلکه بر ارزش‌گذاری و پتانسیل درآمدهای آتی نیز تأثیر می‌گذارد. 

مزیت های رقابتی پایدار چیست؟

مزیت رقابتی پایدار(sustainable competitive advantages)، یک فرآیند بلند مدت است که طی آن یک شرکت یا برند از دارایی‌ها، توانایی‌ها و ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود برای برتری داشتن نسبت به رقبا استفاده ‌می‌کند. طی این فرآیند شرکت به‌طور مداوم نسبت به رقبا برتری داشته و بهتر از آن‌ها عمل می‌کند.

مزیت رقابتی پایدار می‌تواند بیشتر از معروفیت دوام داشته باشد. چرا که مزیت پایدار باعث می‌شود یک برند برای بازه‌های زمانی بلند مدت بتواند محصولات، خدمات و برندی ایجاد کند که قادر است مشتریان جدیدی را جذب کند.

عوامل متعددی وجود دارند که باعث ایجاد مزیت رقابتی پایدار می‌شوند. شناخت این عوامل کمک می‌کند که بتوانید مزیت رقابتی ایده‌آلی ایجاد کنید و در بین رقبا خوش بدرخشید. پایداری این عوامل تحت تاثیر عوامل خارجی قرار دارد.

در کنار شناخت این عوامل می‌توانید با شرکت در دوره MBA، مهارت‌های فنی، مدیریتی و رهبری را یاد بگیرید و از آن برای مدیریت کسب و کار استفاده نمایید.

به‌طور کلی عوامل تاثیرگذار در ایجاد مزیت رقابتی پایدار عبارت‌اند از: 

تولید محصولات منحصر‌به‌فرد (Unique products):

برای رسیدن به این مزیت رقابتی باید محصولات و خدماتی با کیفیت بالا و با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد ارائه دهید.

هزینه کم (A low-cost advantage):

طی این مزیت، شرکت‌ها هزینه‌های عملیاتی خود را پایین می‌آورند تا محصولات خود را با قیمت پایین‌تری به مشتریان ارائه دهند. این موضوع در دراز مدت باعث داشتن مشتریان وفادار و افزایش حاشیه سود می‌شود. 

جریان نقدی قوی (A strong cash flow):

شرکت‌هایی که قدرت مالی بالایی دارند می‌توانند مشکلات و چالش‌های پیش رو را راحت‌تر تحمل کنند و تاثیرگذاری بیشتری روی بازار هدف داشته باشند.

 شهرت برند (Brand reputation):

زمانی که برندسازی انجام دهید و برندی محبوب داشته باشید جذب مشتریان جدید و کسب سود بیشتر کار چندان سختی نخواهد بود.

ارائه محصولات و خدمات با قابلیت بهبود و تکامل (Products and services that can evolve):

با توجه به تغییر سبک زندگی و نیازهای افراد در بازه‌های زمانی مختلف، ارائه محصولات و خدمات با قابلیت تکامل کمک می‌کند که بتوانید مخاطبان وفادار و دائمی داشته باشید.

 قدرت قیمت گذاری (Pricing power):

شرکتی که بتواند قیمت‌های محصولات و خدمات خود را به‌صورت منسجم و اصولی افزایش دهد می‌تواند مشتریان را راضی نگه داشته و از شکنندگی خود در بازار جلوگیری کند.

دارایی‌های استراتژیک شرکت (Corporate strategic assets):

شرکت‌هایی که منابع درآمدی استراتژیک همچون حق ثبت اختراع، حق چاپ و علائم تجاری مالکیت معنوی داشته باشد می‌تواند موقعیت قوی‌تری نسبت به رقبا داشته باشد و راه پیشرفت خود را هموارتر کند.

پیشنهاد برای مطالعه: مدیریت کسب و کار چیست

جمع بندی

مزیت رقابتی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در پیشرفت یک کسب و کار شناخته می‌شود. مزیت رقابتی اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که اجرای آن به جلوگیری از ریزش مشتریان، افزایش حاشیه سود شرکت‌ها، پیشبرد اهداف، رشد بهتر کسب و کار و افزایش وفاداری به برند کمک می‌کند. در این مقاله بررسی کردیم که مزیت رقابتی چیست و برای ایجاد آن باید از چه مولفه‌ها و استراتژی‌هایی کمک بگیرید. مزیت رقابتی در کسب و کار یک تکنیک منحصر‌به‌فرد برای رسیدن به اهداف بلند مدت است. بنابراین باید در اجرای این تکنیک هوشمندانه عمل کنید و بهترین ایده‌ها را برای عملی کردن مزیت رقابتی انتخاب نمایید. امیدوارم از خواندن این مقاله لذت برده باشید و برای شما مفید بوده باشد.

سوالات متداول

مزیت رقابتی چیست؟

مزیت رقابتی به‌عنوان یکی استراتژی کاربردی برای بهبود عملکرد کسب و کارها است تا بتوانند عملکرد بهتری نسبت به رقبای خود داشته باشند.

اهمیت مزیت رقابتی چیست؟

مزیت رقابتی اهمیت بسیار زیادی دارد چون به شما کمک می‌کند که بتوانید حاشیه سود بیشتری داشته باشید، مشتریان بیشتری جذب کنید و وفاداری نسبت به برند را میان مشتریان خود افزایش دهید.

مهم ترین استراتژی‌ های ایجاد مزیت رقابتی کدام اند؟

از نظر مایکل پورتر (Michael Porter) مدیریت هزینه، ایجاد وجه تمایز و استراتژی تمرکز به‌عنوان مهم‌ترین استراتژی‌های ایجاد مزیت رقابتی شناخته می‌شوند.

مولفه های ایجاد مزیت رقابتی چیست؟

مولفه‌های ایجاد مزیت رقابتی شامل بازار هدف، رقبا و ارزش پیشنهادی هستند.

مزیت رقابتی پایدار چیست؟

مزیت رقابتی پایدار یک فرآیند بلند مدت است که طی آن یک شرکت یا برند از دارایی‌ها، توانایی‌ها و ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود برای برتری داشتن نسبت به رقبا استفاده ‌می‌کند.