معرفی سبک معماری نئوکلاسیک

معرفی سبک معماری نئوکلاسیک | این سبک از معماری از نیمه دوم قرن هجدهم شروع شد و تقریباً تا نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی در اروپا ادامه داشت. در این سبک از معماری از عصر کلاسیک همچنین اصول ویتروویوسی و آندریا پالادیوم که یک معمار ایتالیایی بود الهام گرفته شده است. معماری نئوکلاسیک در واقع در واکنش به سبک باروک و روکوکو به وجود آمد. پیشوند نئو به معنای جدید و کلمه کلاسیک نیز نشان دهنده این امر است که این سبک، از معماری یونان و روم الهام گرفته است. معماری روکوکو از جزئیات نمایشی در بناهای خود استفاده میکرد در نتیجه سبک نئوکلاسیک در پاسخ به این تجمل گرایی و همچنین عدم تقارن بنا ها به وجود آمد.

سبک نئوکلاسیک بر اصل سادگی و همچنین سطح هموار دیوارها تاکید داشته است. در واقع نئوکلاسیسم را می توان به عنوان جنبشی در نظر گرفت که به احیای سبک های متفاوتی همچون کلاسیک، معماری یونانی و معماری پالادیان پرداخت. در دنیای امروز معماری نئوکلاسیک در بیشتر بناهای معاصر به عنوان معماری کلاسیک جدید شناخته می شود. اولین سبک معماری غربی به زمان سلطنت ناصرالدین شاه بر می گردد چرا که در زمان سلطنت خود سفرهای بسیار زیادی به خارج از کشور داشت از این رو در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی معماری ایران تحت تاثیر معماری اروپا قرار گرفت.

معماران نئوکلاسیک  بیشتر به گذشته توجه دارند اما تفاوت عمده ای که بین معماران نئوکلاسیک و معماران پست مدرن موجود است، این است که معماری پست مدرن به سوی هویت انسان در حرکت می باشد. اگر بخواهیم به صورت خودمانی معماری نئوکلاسیک را تعریف کنیم بایستی بگویم که در واقع نئوکلاسیک به عنوان پوسته های کلاسیک بر روی امکانات مدرن می باشد. کوینلن تری در این باره می گوید که اهمیت این سبک از معماری با توجه به اینکه مسالح قدیمی عمر طولانی دارند اما مسالح جدید اینگونه نیستند و با توجه به این که ساختمان های قدیمی مطلوب تر و دلپذیرتر می باشند اما ساختمان های جدید اینگونه نمی باشند و با در نظر گرفتن اینکه امروزه ما در جامعه ای مصرف گرا زندگی میکنیم و همواره ضایعات برجای می گذاریم، و با نگاهی اجمالی به این که ساختمان های سنتی از نظر زیست اقلیمی روند صحیحی را در پیش گرفتهاند چرا که از متریال طبیعی استفاده می کنند، مشخص می شود.

وی معتقد است که در واقع سبک کلاسیک، سبک مقدسی می باشد از این رو تغییر دادن آن جایز نمی باشد و هر تغییری در نهایت منجر به ایجاد نقص خواهد شد. از طرفی معتقد است که سبک پست مدرن به عنوان مدی می باشد که اصول جاودانه معماری کلاسیک با منطق خاصی تغیییر داده شده است. در مجموع کلیه معمارانی که طرفدار سبک نئوکلاسیک میباشند معماری کلاسیک را سبکی فراموش نشدنی می دانند و اصول این  معماری که بر اساس هماهنگی، تناسب و تقارن طراحی شده است را اصولی جاودانه می دانند. از نظر آن ها معماری کلاسیک عاری از هرگونه نقص و ایراد می باشد. 

ویژگی های سبک نئوکلاسیک

از یک طرف در این سبک تلاش شده است که طرح ها و نمادهای معماری کلاسیک برای عملکرد معاصر پیاده سازی شود. همچنین  تلاش شده است که تناسبات هندسی کلاسیک در طراحی ساختمان حفظ شده و از مصالح سنتی همچون آجر سنگ و چوب بیشتر از قبل استفاده شود. در ایران اولین سبکی که مورد توجه بیشتر معماران قرار گرفت سبک نئوکلاسیک بود که این اتفاق در زمان ناصرالدین شاه قاجار رخ داد. از آن زمان بناهای بسیار و متفاوتی همچون بانک ها، خانه ها، قصر ها، کلیساها، مدارس، ادارات، بازارچه ها و نهادهای حکومتی به این شکل در ایران ساخته شد.

به طور کلی اگر بخواهیم به ویژگی های معماری نئوکلاسیک اشاره کنیم، ابعاد بزرگ ساختمان ها، استفاده از ستون و شیوه های یونانی، شکل های هندسی ساده در دیوارها همگی از جمله ویژگیهای بارز این سبک می باشد. برجستگی کاری هایی که در سبک معماری نئوکلاسیک به چشم می آید مسطح بوده و در قالب قاب و حاشیه های زینتی ساختمان می باشد. یکی از ویژگی های متمایز کننده این سبک از سایر سبک ها این است که شاهده ساخت گنبد و برج نیستیم، البته این حقیقت در خصوص بناهایی که با استفاده از سبک های تلفیقی بنا شده اند صدق نمی کند. سقف ها در معماری نئو کلاسیک افقی و مسطح بوده و میتوان آن ها را از سمت پایین دید. نمای ساختمان ها در در معماری نئوکلاسیک طولانی و و مسطح بوده و همچنین دارای چندین ردیف ستون مستقل می باشد. در این سبک از معماری نمای بیرونی بناها بسیار ساده طراحی شده، درب ها و پنجره ها به گونه ای ساخته شده اند که بتوانند با یکدیگر تناسب داشته و همچنین به گونهای نمایشگر کمال تمام در سبک کلاسیک باشند.

اغلب باغچه ها و فضاهای سبزی که در ساختمان های سبک معماری نئوکلاسیک ساخته شده اند از الگوهای هندسی منظمی پیروی کردند. گرچه بسیاری از ساختمان ها و بناهایی که در این دوره ساخته شده اند شکل یکسانی ندارند اما از ویژگی های زیر پیروی می کنند:

•  ابعاد ساختمان ها و بناها  در این سبک از معماری، بزرگ در نظر گرفته شده است.
• خطوط مرتب و منظم است.
• ظاهر ساختمان ها بسیار ساده و بی آلایش و منظم است.
• از سنتوری سه گوش برای تزیین ساختمان ها در بالای درب ها استفاده شده است.
• ستون ها به گونه ای مستقل و بلند بوده و ارتفاع ستون ها به ارتفاع کل ساختمان می رسد و به شیوه دوریک ساخته شده، گاهی نیز از شیوه ایونی استفاده شده است.

معماری نئوکلاسیک را در واقع با ساختمان های عمومی و بزرگش می شناسند، این سبک حتی در ساخت خانههای شخصی نیز تاثیر خود را داشته است، البته تخریب خانه ها و بازسازی آن به سبک نئوکلاسیک چندان جذاب به نظر نمی رسد! اما یک معمار اسکاتلندی به نام رابرت آدام توانست که کنوود هاوس " Kenwood House" واقع در لندن را مجددا بازسازی کند، اکنون این بنا ترکیبی از دو سبک نئوکلاسیک و معماری جرجی می باشد.

نئوکلاسیک در فرانسوی

جالب است بدانید که این سبک از معماری در ایتالیا  به وجود آمد اما با توجه به اینکه معماران فرانسوی زیادی به یادگیری این سبک پرداختند، در نتیجه نئوکلاسیک در فرانسه بسیار رواج پیدا کرد. نئوکلاسیک در دوران امپراطوری ناپلئون طرفداران بسیار زیادی را پیدا کرد و علاوه بر ساختمان های عمومی، طبقه اشراف و ثروتمندان جامعه، خانه های شخصی خود را نیز به این سبک ساختند. یکی از معماران معروف فرانسوی به نام ژاک ژرمن سوفلو توانست شاهکار پانتئون پاریس را به جا بگذارد و ژان شال کورین از دیگر معماران این سبک توانست طاق پیروزی را به زیبایی طراحی کند.

نئوکلاسیک در انگلیس

انگلیس نیز در ساخت بناهایی همچون موزه، بانک و ادارات پست، از این سبک تبعیت کرد. کاخ باکینگهام  نیز در این دوره از جمله شاهکارهای برجسته جان نش که به عنوان یک معمار سبک نئوکلاسیک در انگلیس شناخته میشد بر جای مانده است. موزه بریتانیا نیز از جمله شاهکارهای معماری به نام رابرت اسمیت است که از این سبک از معماری تبعیت کرده است.

نئوکلاسیک در آلمان

فریدریش شینکل از جمله معماران آلمانی است که با تبعیت از سبک معماری نئوکلاسیک توانست کاخ تگل و موزه قدیمی آلتس را به زیبایی هرچه تمام تر طراحی کند.

نئوکلاسیک در روسیه

افراد در روسیه علاقه بسیار زیادی به سبک روکوکو داشتند اما در زمان کاترین دوم افراد بر خلاف سلیقه پیشینیان خود  به سبک کلاسیک علاقه بسیاری نشان دادند و این سبک را به روکوکو ترجیح دادند. از این رو به یک معمار اسکاتلندی به نام  چارلز کامرون دستور دادند که کاخ پاولوفسک و کاخ الکساندر که در نزدیکی سنت پترزبورگ واقع شده است را به سبک نئوکلاسیک بسازد. علاوه بر این کامرون به میدان کاخ و کاخ کاترین یک سری از بخشهایی را به سبک نئو کلاسیک اضافه کرد.

نئوکلاسیک در آمریکا

این سبک حتی در آمریکا نیز طرفداران خاص خود را پیدا کرده و آنچه قابل اهمیت است این است که سبک نئو کلاسیک خانه حقیقی خود را در آمریکا یافته است. این سبک بعد از انقلابی که در سال ۱۷۸۳ اتفاق افتاد توانست دولت را تحت تاثیر قرار دهد و حتی امروزه نشانه های از این معماری در پایتخت این کشور مشهود است.

از جمله بناهای معروفی که به تبعیت از نئوکلاسیک ساخته شده است می توان به کاخ سفید اشاره کرد که به سبک پالادیان و نئوکلاسیک می باشد. کاخ کنگره آمریکا که همان ساختمان کاپیتول می باشد نیز از موزه لوور الهام گرفته است.
 ساختمان دیوان عالی ایالات متحده آمریکا،  طاق پیروزی در پاریس و موزه قدیمی در برلین همه از جمله آثار به جا مانده از این سبک می باشد.

نئوکلاسیک در ایران

کاخ شهربانی در سال ۱۳۱۵ در مرکز شهر تهران برای اداره شهربانی تهران ساخته شد. در سال ۱۳۸۱ وزارت امور خارجه این کاخ را از نیروی انتظامی جمهوری اسلامی خریداری کرد و بعد از بازسازی آن این ساختمان را با نام ساختمان شماره ۷ وزارت خارجه مورد استفاده اداری قرار داد. این ساختمان ۲۱ هزار مترمربع زیربنا داشته و دارای ۳ طبقه می باشد. در فضای درونی این ساختمان از گچبری و آینه کاری استفاده شده و فضای بیرونی  آن نیز با استفاده از نقش های برجسته بر روی ستون ها و بدنه ها و تندیس های الهام گرفته از معماری دوران هخامنشی، تزیین شده است.

سبک معماری نئوکلاسیک در ایران به همت معمارانی همچون نیشر و آندره گدار رواج پیدا کرد و البته معماران ایرانی نیز در سالهای ۱۳۶۶ تا ۱۳۱۷ به تبعیت از این سبک به فعالیتهای هنری خود ادامه دادند. معمارانی که این سبک را به ایران وارد کردند یا خود شهروند اروپایی بودند و یا از جمله دانش آموختگان دانشگاه های اروپا بودند. در بناهایی که به پیروی از سبک نئوکلاسیک در ایران ساخته شده است الهاماتی از معماری ایران باستان نیز به چشم میخورد. برای مثال در کاخ شهربانی شاهد سر ستون هایی با نماد جانوران اساطیری و نقش سربازان هخامنشی هستیم. سنگ نبشته های این ساختمان نیز با الهام از معماری دوران هخامنشی از تخت جمشید الهام گرفته شده است و البته پلکان های دوطرف این نما نیز یادآور کاخ آپادانا می باشد.در مجموع هنرمندان سبک نئو کلاسیک باور به بازگشت به دوره های هنری گذشته داشتند، برای مثال  این دسته از معماران در ایران سعی داشتند که با الگوبرداری از شکل ساختمان ها در گذشته، شکوه از دست رفته ایران را بازسازی کنند. ساختمان شهربانی نمونهای از تخت جمشید و کاخ پارسه می باشد.

چنانچه به دنبال این هستند که با انواع سبک های معماری و تاریخچه آن آشنا شوید و بتوانید در مورد تمامی جزئیاتی که در مورد سبک های مختلف موجود است اطلاعات جامع و کامل به دست آورید می توانید در دوره معماری موسسه آموزش عالی فن پردازان ثبت نام کنید و علاوه بر آشنایی با تاریخچه معماری، مهارت های خود را در این زمینه توسعه بخشید و شانس خود را برای پذیرش در موقعیت های شغلی مناسب تر افزایش دهید. نکته قابل توجه این است که موسسه آموزش عالی فن پردازان تحت نظر مستقیم وزارت علوم، فناوری و تحقیقات فعالیت می کند و مدارکی که در اختیار دانش پذیران قرار می گیرد تاییدیه وزارت علوم، فناوری و تحقیقات را دارد.