بازاریابی دیجیتال چیست؟ | بررسی تاریخچه دیجیتال مارکتینگ

هر شخص یا کسب‌وکاری که خدماتی را عرضه می‌کند یا محصولی را به فروش می‌رساند، هدفش این است که تعداد بیشتری مشتری (مخاطب) جذب کند. علم پیداکردن مشتریان بالقوه و تبدیل آن‌ها به مشتریان بالفعل را بازاریابی (Marketing) می‌نامند. دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال نیز شاخه‌ای از بازاریابی در راستای همین پیداکردن مشتریان جدید و حفظ آن‌ها است. در این مقاله با Digital Marketing بیشتر آشنا خواهیم شد.

 

تاریخچه دیجیتال مارکتینگ

اصطلاح دیجیتال مارکتینگ تقریبا از سه دههٔ پیش به عنوان زیر مجموعه ای از مدیریت بازاریابی و همچنین مدیریت تبلیغات مطرح شده است. به مرور زمان و با گسترش ضریب نفوذ اینترنت و دسترسی افراد بیشتری به فضای آنلاین، دیجیتال مارکتینگ به عنوان یک دانش و مهارت مستقل مطرح شد. در ادامه راجع به سیر زمانی تکامل بازاریابی دیجیتال بیشتر صحبت می‌کنیم اما اجازه دهید ابتدا به تعریف دیجیتال مارکتینگ بپردازیم.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟

تعاریف زیادی برای Digital Marketing وجود دارد. ما در اینجا با توجه به تعریف سایت HubSpot که از سایت‌های مرجع در این حوزه به حساب می‌آید، دیجیتال مارکتینگ را اینگونه تعریف می‌کنیم:

«دیجیتال مارکتینگ (بازاریابی دیجیتال) شامل مجموعهٔ همهٔ ابزارها و فعالیت‌هایی است که برای بازاریابی خدمات و محصولات در بستر دیجیتال (از جمله اینترنت، موبایل، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها یا سایر ابزارهای دیجیتال) مورد استفاده قرار می‌گیرند.»

برای روشن‌تر شدن مفهوم بازاریابی دیجیتال به مثال‌های زیر توجه کنید:

• یک شرکت تولیدکنندهٔ مصالح ساختمانی خبرنامهٔ خود را هفتگی از طریق ایمیل برای مهندسین ناظر ارسال می‌کند.
• یک فروشگاه لوازم حیوانات خانگی از طریق اینستاگرام،‌ محصولات خود را تبلیغ می‌کند.
• یک موسسهٔ آموزشی از طریق تولید محتوای متنی و ویدئویی در سایت خود، به معرفی دوره‌‌های آموزشی می‌پردازد.

همان طور که می‌بینید، در همهٔ‌ مثال‌های بالا، از ابزارهای دیجیتال برای بازاریابی استفاده شده است و این همان مفهوم دیجیتال مارکتینگ به زبان ساده است.

 

تاریخچهٔ دیجیتال مارکتینگ در گذر زمان

همان طور که پیشتر اشاره شد، اصطلاح دیجیتال مارکتینگ از حدود سه دهه پیش مطرح شد، اما پیش از آن در سال ۱۹۸۰ گروهی خلاق و خوش ذوق در زمینهٔ تبلیغات و بازاریابی به نام SoftAd Group، شروع به استفاده از فلاپی دیسک به جای بروشور و کاتالوگ‌های چاپی در صنعت تبلیغات خودرو کردند. مشتریان می‌توانستند با استفاده از این ابزار دیجیتال، به صورت مجازی رانندگی در ماشین را تجربه کنند.

برای بررسی با جزئیات بیشترِ تاریخچه دیجیتال مارکتینگ، سه بازهٔ زمانی را در نظر می‌گیریم:

۱- از سال ‍‍۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰

در ابتدای این دهه تعداد افراد کمی به اینترنت دسترسی داشتند اما با گذر زمان و در سال ۱۹۹۵ نزدیک به ۱۸ میلیون نفر کاربر اینترنت شده بودند. استفاده از نرم‌افزارهای ارتباط با مشتریان (CRM) در آن زمان بین کسب‌وکارها رواج یافت تا شرکت‌ها راحت‌تر بتوانند ارتباط خود با مشتریان را مدیریت کنند.
نگاهی به تحولات مهم و تاثیرگذار در بازاریابی دیجیتال در این دهه بیندازیم:

• ۱۹۹۰: اولین استفاده از کلمه دیجیتال مارکتر یا بازاریاب دیجیتال
•  ۱۹۹۴: اولین بنر اینترنتی کلیکی
•  ۱۹۹۴: اولین معامله بر بستر اینترنت
•  ۱۹۹۵: شروع به کار یاهو
•  ۱۹۹۸: شروع به کار گوگل

 
۲- از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰

این سال‌ها دوران  جست‌وجو (Search) بود. با روی کار آمدن گوگل و یاهو، دیگر افراد برای هر موضوعی که به ذهنشان می‌رسید امکان سِرچ داشتند و از این موضوع برای خرید محصولات و خدمات نیز استفاده می‌کردند.
در همین سال‌ها شبکه‌های اجتماعی نیز مانند فیسبوک و اینستاگرام بین کاربران بسیار محبوب شدند و کانال جدیدی برای دیجیتال مارکتینگ ایجاد شد.
نگاهی به اتفاقات تاثیرگذار بر دنیای دیجیتال مارکتینگ در این سال ها بیندازیم:

•  ۲۰۰۳: به وجود آمدن لینکدین
•  ۲۰۰۳: معرفی سیستم مدیریت محتوای وردپرس
•  ۲۰۰۳: به وجود آمدن Gmail
•  ۲۰۰۴:شروع به کار شبکهٔ اجتماعی فیس‌بوک
• ۲۰۰۵: معرفی یوتیوب
•  ۲۰۰۶: شروع به کار توئیتر
• ۲۰۰۹:شروع به کار واتس‌اپ
• ۲۰۱۰: شروع به کار شبکهٔ اجتماعی اینستاگرام

 
۳- از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱

شاید بتوان گفت این دهه زمان اوج شکوفایی دیجیتال مارکتینگ است، هرچند که این شکوفایی در ابتدای کار است. با گسترش استفاده از تلفن‌های هوشمند و همچنین افزایش میزان زمان آنلاین بودن کاربران، دسترسی به اطلاعات و محتوا راحت‌تر شده و از طرف دیگر رقابت بین آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ بیشتر شده است.

در همین دوران بود که اهمیت محتوا برای کسب‌وکارها مشخص شد و آن جملهٔ معروف «محتوا پادشاه است» بر سر زبان‌ها افتاد.

نگاهی به تحولات مهم و تاثیرگذار بر دیجیتال مارکتینگ در این سال ها بیندازیم:

•  ۲۰۱۲: استفاده از واژهٔ‌ بازاریابی محتوایی توسط جو پولیتزی
• ۲۰۱۳: شروع به کار تبلیغات اسپانسری در اینستاگرام
•  ۲۰۱۴: بیشتر شدن میزان جست‌وجو توسط گوشی‌های هوشمند نسبت به دسکتاپ
• ۲۰۱۵: گسترش بازاریابی محتوایی

 
ابزارهای و مهارت‌های دیجیتال مارکتینگ

در تعریف دیجیتال مارکتینگ بیان کردیم که بازاریابی دیجیتال یعنی بازاریابی با استفاده از ابزارهای دیجیتال.

یاد گرفتن مهارت‌های بازاریابی دیجیتال و کارکردن با هر یک از این ابزارها از وظایف یک دیجیتال مارکتر است. تعداد ابزارهای Digital Marketing بسیار زیاد است، اما ما در اینجا ۱۰ تا از مهم‌ترین آن ها را به شما معرفی می‌کنیم.

1.  بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو (SEO)
2. بازاریابی محتوا
3.  بازاریابی درونگرا 
4.  بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
5.  استراتژی محتوا
6.  تبلیغات کلیکی
7. ایمیل مارکتینگ
8.  تولید محتوا
9. بازاریابی ویروسی
10. همکاری در فروش

 

آیا دیجیتال مارکتینگ واقعا مهم است؟

در این مقاله تا به اینجا با تاریخچه دیجیتال مارکتینگ و ابزارهای آن آشنا شده‌اید. شاید برای شما نیز این سوال پیش بیاید که آیا واقعا استفاده از بازاریابی دیجیتال برای کسب‌وکارها مهم و ضروری است؟ 

ما در ادامه هفت مزیت اصلی دیجیتال مارکتینگ را برای شما بیان می‌کنیم تا به اهمیت آن مخصوصا برای کسب‌وکارهای کوچک پی ببرید

 

۱- نتایج قابل اندازه گیری

برای مثال، شما در بازاریابی سنتی نمی‌توانید بفهمید چه تعداد افراد بیلبورد تبلیغاتی محصول شما را در سطح شهر دیده‌اند، اما در بازاریابی دیجیتال شما تعداد دقیق دانلود یک فایل آموزشی در سایتتان را می‌دانید.

 
۲- ارزان‌تر بودن نسبت به بازاریابی سنتی

این مزیت، مهم‌ترین مزیت دیجیتال مارکتینگ برای کسب‌وکارهای کوچک است. هزینهٔ تبلیغات  تلویزیونی یا حتی رادیویی بسیار زیاد است، اما شما با صرف هزینهٔ کمتر از طریق ابزارهای دیجیتال،‌ می‌توانید پیام خود را به مخاطب برسانید.

 
۳- عدم محدودیت در دسترسی به مخاطبین

در بازاریابی سنتی یا آفلاین، تبلیغات شما محدود به یک منطقهٔ جغرافیایی مشخص می‌شود اما در دیجیتال مارکتینگ شما به دهکدهٔ جهانی متصل هستید و دسترسی به مخاطبین گسترده‌تری را خواهید داشت
 

 

۴- قابلیت شخصی سازی 

شما در بازاریابی دیجیتال می‌توانید محتوای خود را برای مخاطبین مشخصی شخصی‌سازی کنید‌(customize کردن)، در صورتی که این قابلیت در بازاریابی سنتی امکان پذیر نیست

 

۵- تعیین دقیق‌تر مشتری هدف

باز هم اگر بخواهیم با بازاریابی سنتی مقایسه کنیم، برای مثال شما نمی‌توانید تعیین کنید چه کسانی بیلبورد شما را ببینند یا نبینند، اما در بازاریابی دیجیتال و با استفاده از دانش سئو، شما به راحتی می‌توانید مشخص کنید افراد با سرچ چه کلماتی به سایت شما برسند، یا در تبلیغات ادوردز گوگل (Google Ads)، شما به ازای هر کلیک بر روی لینک خریداری شده هزینه می‌پردازید و در واقع هزینهٔ پرداختی شما سوخت نشده است.

 

 

۶- امکان بهینه سازی در طول مدت بازاریابی

یکی از بهترین مزایای دیجیتال مارکتینگ گزارش گیری و آنالیز نتایج گزارش در طول مسیر بازاریابی است که این موضوع به ما کمک می‌کند اگر نتایج لازم را به دست نیاوردیم ، شروع به بهبود و بهینه‌سازی روش‌های خود کنیم؛ درست برعکس بازاریابی سنتی که شما پس از صرف هزینه دیگر امکان اصلاح نخواهید داشت.

 

۷- رقابت برابر بین کسب‌ و کارهای کوچک و بزرگ

به عنوان یک کسب‌وکار کوچک، شما هم به همان میزان به موبایل‌ها و کامپیوتر‌های کاربران دسترسی دارید که یک شرکت چند میلیاردی دسترسی خواهد داشت. دسترسی ارزان و آسان به پلتفرم‌های موجود در بازاریابی دیجیتال، فضای رقابتی را برابر کرده است.

 
روش‌های یادگیری دیجیتال مارکتینگ

به طور کلی، برای یادگیری هر دانش و مهارتی دو راه پیش روی افراد است.

1.  یادگیری به صورت خودآموز (Self Study)
2.  یادگیری از طریق دوره‌های آموزشی 

در یادگیری به صورت خودآموز،‌ شما با صرف هزینهٔ کمتر - حتی رایگان - می‌توانید با دانش بازاریابی دیجیتال آشنا شوید و مهارت‌ها را نیز از طریق فضای آنلاین بیاموزید،‌ اما عیب این راه این است که شما فرصت زیادی را از دست خواهید داد؛ به اضافهٔ اینکه به علت گستردگی، ممکن است به صورت یکپارچه و با طی یک مسیر مشخص مطالب را به طور صحیح فرا نگیرید.

اما با شرکت در دوره‌های معتبر «آموزش دیجیتال مارکتینگ» شما می‌توانید علاوه بر صرفه‌جویی در وقت خود، طبق یک برنامهٔ آموزشی مشخص با سرفصل های تعیین شده از قبل، سریع‌تر و راحت‌تر مهارت‌ها و ابزارهای بازاریابی دیجیتال را فرا بگیرید و به یک دیجیتال مارکتر تبدیل شوید.

 

شرکت در دوره دیجیتال مارکتینگ

 

موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان با برگزاری دورهٔ «آموزش دیجیتال مارکتینگ» می‌تواند مسیر شما را برای یادگیری هموارتر کند. 
 
جمع بندی

ما در این مطلب،‌ ابتدا شما را با تاریخچه دیجیتال مارکتینگ آشنا کردیم و پس از آن با تعریفی از بازاریابی دیجیتال و مثال‌هایی،‌ بیان کردیم چه ابزارها و روش‌هایی در حال حاضر در دنیای Digital Marketing استفاده می‌شود. در آخر نیز از مزایا و روش‌های یادگیری دیجیتال مارکتینگ سخن گفتیم.