طنز در سخنرانی: 7 ترفند برای خودمانی شدن با مخاطب
اگر شما بتوانید مخاطب را بخندانید و هم‌زمان، اطلاعاتی را به او منتقل کنید، توانایی یادگیری را برای او بیشتر خواهید کرد. استفاده از چاشنی طنز در سخنرانی می‌تواند سرنوشت سخنران‌های رسمی و حتی پرزنت‌های تجاری را دگرگون کند. شوخ‌طبعی در سخنرانی، مثل اضافه کردن ادویه یا چاشنی به یک غذای خوش‌مزه است؛ اگر نباشد، تاثیری حس نمی‌شود و اگر از حد خارج شود، سخنرانی بیهوده خواهد بود.
البته فراموش نکنید که استفاده از جملات طنز به‌معنای اجرای یک استندآپ کمدی نیست. قرار نیست که سخنران، در نقش مستربین ظاهر شود و مخاطب را فقط بخنداند. بلکه، هنر طنازی او این است که باید جملاتش را از طریق خودمانی شدن با مخاطب انتقال دهد. سوال این است که چقدر باید با شوخ‌طبعی، سخنرانی کرد؟ چگونه می‌توان فهمید که شوخی‌ها مناسب و کافی هستند؟ در ادامه، به تکنیک‌ها و نکات تخصصی برای به کار بردن جملات طنز در سخنرانی اشاره خواهیم کرد.
ارکان اصلی طنز در سخنرانی کدام‌اند؟
اگر همه سخنرانی‌هایی که فضای خودمانی دارند را بررسی کنید، متوجه می‌شوید که 2 عنصر داستان‌سرایی و تجربیات شخصی، ساختار و ارکان اصلی طنز در سخنرانی را تشکیل می‌دهند. نکته بسیار مهم این است که مردم و مخاطبان همیشه می‌خواهند یک قصه یا روایتی را گوش کنند که یک نقطه شروع و یک نقطه پایان دارد. از همه مهم‌تر هم این است که این سخنرانی باید آن‌ها را سرگرم کند و حوصله‌شان نرود. همچنین تعریف کردن یک تجربه شخصی خنده‌دار در طول یک سخنرانی، باعث می‌شود مخاطب با سخنران، همذات‌پنداری کند. این ارکان، هم جنبه جذب مشتریان بالقوه و هم قابلیت میخ‌کوب کردن حضار را دارند.
???? مثال: حالا تصور کنید که می‌خواهید تجربه بامزه‌تان را در مورد استفاده از یک اپلیکیشن مسیریاب برای حضار یا مخاطب تعریف کنید. شما می‌توانید هم‌زمان با تعریف کردن این تجربه خنده‌دار، یک محصول یا همان اپلیکیشن مسیریاب را تبلیغ هم کنید.
چرا در سخنرانی از طنز استفاده کنیم؟
شوخ‌طبعی و طنز، در اصل یک نوع توانایی، هنر یا مهارت ویژه برای خنداندن افراد است که معمولاً با صفت شوخ‌طبع توصیف می‌شود. استفاده از طنز در اصول سخنرانی، باعث می‌شود جملات از آن حالت خشک و رسمی خارج شوند و رابطه سخنران و مخاطب، خودمانی شود. باور کنید، اصلاً مهم نیست که یک موضوع سخنرانی یا پرزنت تجاری چقدر خشک و رسمی است. مخاطب شما همیشه انتظار یک مقدار سرگرمی را از شما خواهد داشت. البته که قرار نیست سرگرم‌کننده دیگران باشید، اما باید از فرمول اختصاصی طنز گفتار (ترکیب 2 واژه حرف زدن و طنازی کردن) استفاده کنید.
5 روش برای استفاده از طنز در یک سخنرانی
برای اینکه بتوانید از چاشنی طنز، در یک سخنرانی استفاده کنید، باید برای آن برنامه‌ریزی انجام دهید. برای مثال، گاهی پیش می‌آید که در حین یک پرزنت کسب‌وکار یا تبلیغ محصول، دچار اشتباه شوید. در چنین مواقعی، طنز برنامه‌ریزی‌شده می‌تواند مناسب‌ترین راه برای عبور هوشمندانه از یک اشتباه کلامی یا رفتاری باشد. برای این برنامه‌ریزی بهتر است که این 5 روش کاربردی را برای استفاده از طنز در سخنرانی در نظر بگیرید:
- تعریف کردن حکایت‌های شخصی: تنها کسی که می‌توانید با او به‌راحتی شوخی کنید، شخص خودتان است. یک داستان یا حکایت شخصی را برای مخاطبان به اشتراک بگذارید و در نظر داشته باشید که می‌خواهید با تعریف کردن آن به چه چیزی برسید. داستان سرایی در سخنرانی مملو از اتفاقات خنده‌دار هستند. وقتی در مورد چیزی که فقط برای شما اتفاق افتاده است، می‌پردازید، مخاطب با شما و موضوع صحبت‌تان ارتباط برقرار می‌کند.
- نقل‌قول‌های خنده‌دار: این یک نقل‌قول خنده‌دار از اسکار وایلد (Oscar Wilde) است: «سال‌هاست با همسرم حرف نزده‌ام. چون نمی‌خواهم حرفش را قطع کنم». شما می‌توانید با اضافه کردن نقل‌قول‌های به‌جا و مناسب، یکی از روش‌های رایج استفاده از طنز را به کار ببرید. اگر چیزی به خاطرتان نمی‌رسد که در سخنرانی‌تان بگویید، عبارت نقل‌قول‌های خنده‌دار را در اینترنت سرچ و مناسب‌ترینش را در سخنرانی اضافه کنید.
- مقایسه‌های خنده‌دار: «بختم شبیه به پیشانی شوهر عمه‌ام است؛ درخشان، اما خالی»؛ این یک مقایسه خنده‌دار و فان است که با یک تیر، 2 هدف را نشانه می‌گیرد. به‌عبارت ساده‌تر، یک مقایسه خنده‌دار اما برنامه‌ریزی‌شده، هم یک جمله طنز آلود و هم یک تشبیه بامزه است.
- کارتون: اگر می‌خواهید با استفاده از پاورپوینت، سخنرانی کنید و یا در مورد یک ایده یا محصول تجاری حرف بزنید، یکی الی دو صحنه از کارتون خنده‌دار به اسلاید‌هایتان اضافه کنید. شاید تا حالا پیش آمده که در حین صحبت با کسی، به یاد صحنه یا شخصیتی کارتونی بیفتید که خیلی فان است. همین روش می‌تواند باعث اضافه شدن طنز در سخنرانی و کمک به جذب بصری مخاطب شود.
- نشانه‌های طنزآلود: تصور کنید گلدانی در دست دارید و روی آن نوشته‌ای را با این عنوان چسبانده‌اید: «به‌زودی در این مکان، گل می‌روید!». این، یک نشانه طنزآلود و در عین حال، معنادار است که با هر بار دیدنش، لبخند روی لب‌های مخاطب سبز می‌شود. اگر این نشانه‌ها در حین سخنرانی یا پرزنت کردن استفاده شود، تاثیر استفاده از طنز در حین سخنرانی بیشتر هم خواهد شد.
بایدها و نبایدهای استفاده از طنز در سخنرانی
طنازی در سخنرانی، علاوه بر اینکه نیازمند برنامه‌ریزی است، شامل یک‌سری باید و نباید هم می‌شود که نباید آن‌ها را نادیده گرفت. برای مثال:
- باید از استرس در سخنرانی دوری کرد؛ چرا که می‌تواند یک مطلب خنده‌دار و حتی با مفهوم را نابود کند
- باید از نمونه‌های موفق در سخنرانی‌های طنزآمیز الگوبرداری کرد
- نباید سخنرانی را با یک اجرای کمدی اشتباه گرفت و زیاده‌روی کرد
- باید از تکنیک‌های دوره فن بیان برای انتقال واضح و جذاب واژگان استفاده کرد
- باید به این پرسش پاسخ داد که این نکته طنزآمیز چه کمکی به توسعه کسب‌وکار و یا جذب مخاطب می‌کند
- نباید از خنده حضار به‌راحتی عبور کرد و باید نکات اصلی سخنرانی را به‌صورت هم‌زمان به ذهن مخاطب انتقال داد
- نباید از لطیفه‌ها و یا داستان‌های تکراری استفاده کرد و نباید از تاثیر منفی جوک‌های زننده غافل شد
2 مثال معروف از جملات طنز مناسب برای سخنرانی
بسیاری از سخنوران مشهور ایرانی و خارجی از طنز در سخنرانی استفاده می‌کنند و بسیاری از مخاطبان، حتی عامه مردم، آن‌ها را به‌دلیل شوخی‌هایی که در کلامشان دارند، می‌شناسند.
مثال اول: ممکن است که با دکتر محمود انوشه، روان‌شناس ایرانی معروف که ویدئوهای سخنرانی او در فضای مجازی اصطلاحاً وایرال (viral) شده، آشنا باشید. برای مثال، او در یکی از سخنرانی‌هایی که با موضوع روابط زناشویی در ایران داشت، این جملات طنز آلود را به‌زبان آورد:
«شخصی سخت‌گیر و خودپسند با خودش می‌گفت: یادم باشد حتماً وقتی خواستم ازدواج کنم، یکی از شرایطم این باشد که همیشه کنترل تلویزیون دست من بماند!».
استفاده از چنین جملات طنز در سخنرانی، باعث می‌شود که مخاطب سرگرم شود و در عین حال عمیقاً به سخنرانی گوش دهد. به‌عبارت ساده‌تر، این جملات باعث شد که مخاطب دکتر انوشه، هم‌زمان که لبخند می‌زند یا قاه‌قاه می‌خندد، به یاد بسپارد که موارد مهم و علایق شخصی باید در همان زمان خواستگاری و دوران آشنایی حتما مطرح شوند.
مثال دوم: دانلد ترامپ (Donald trump)، رئیس جمهور سابق ایالات متحده، در یکی از کمپین‌های انتخاباتی خود در نیویورک (New York)، با اشاره به آفتاب داغ این شهر گفت:
«کسی از بین شما هست که مقداری ضد آفتاب به رئیس جمهورش بدهد؟ آفتاب اینجا خیلی داغ است و من هنوز حرف برای گفتن دارم!».
به کار بردن جملات طنزآلود در حین سخرانی‌های رسمی، نه‌تنها چیزی از جدی بودن بحث کم نمی‌کند، بلکه می‌تواند باعث تشدید علاقه مخاطب به موضوع هم شود. برای مثال، رئیس جمهورها و مقامات رسمی بسیاری از کشورها از این ترفند و همچنین زبان بدن در سخنرانی برای افزایش نفوذ کلامی در میان حضار استفاده می‌کنند تا مخاطبان را جذب خودشان کنند.
بررسی واکنش مخاطبین نسبت به طنز در سخنرانی
پیش از اینکه بخواهید طنز را در کلام و سخنرانی‌ها به کار ببرید، باید موقعیت مناسب آن را به‌خوبی شناسایی کنید. اگر برنامه‌ریزی درست برای استفاده طنز در کلام انجام نشود، واکنش مخاطب، صمیمانه و مطلوب نخواهد بود. طبق اسکات دیکرز (Scott Dikkers)، سردبیر و بنیان‌گذار مجله The Onion، هر طنز را می‌توان در چندین موضوع مختلف، دسته‌بندی کرد. ما هم با استفاده از این دسته‌بندی، واکنش احتمالی مخاطبان را در مواجهه با طنز در سخنرانی بررسی کرده‌ایم:
|
دسته‌بندی انواع طنز |
واکنش مخاطبین |
|
کنایه |
مخاطبین یک سخنرانی، معمولاً از جملات طنز کنایه‌آمیز به‌وجد می‌آیند. چرا که کنایه‌های طنزآلود، باعث می‌شود مخاطب برای درک منظور سخنران، به ادامه حرف‌های او گوش دهد |
|
تقلید |
تقلید صدا برای مخاطب فقط خنده‌آور (چیزی شبیه به شیرین‌کاری) خواهد بود |
|
جوک |
واکنش مخاطبین به جوک‌های یک سخنرانی، بیشتر از سایر شکل‌های طنز است. |
|
بازی با کلمات |
بازی با کلمات و تمرکز روی برنامه‌ریزی طنز در سخنرانی، واکنش‌های مثبت مخاطبین را به‌دنبال خواهد داشت. چرا که آن‌ها علاوه بر اینکه سرگرم می‌شوند، متوجه قدرت بیان شما هم خواهند شد |
|
مقایسه |
مقایسه دو چیز که به نظر نمی‌رسد ربطی به هم داشته باشند، اما مرتبط با هم هستند، برای مخاطب جذاب هستند. مخاطبین معمولاً از مقایسه خوششان می‌آید، چرا که سخنران با استفاده از این نوع طنز می‌تواند با یک تیر، چندین نشان را هدف بگیرد |
چطور در سخنرانی‌هایمان طناز باشیم؟
برای اینکه در سخنرانی‌هایتان طناز باشید و در عین حال، سرگرم‌کننده به نظر برسید، این 9 مرحله را تمرین کنید:
- در طول سخنرانی به‌هیچ‌وجه لو ندهید که می‌خواهید طناز باشید و مخاطبین را سرگرم کنید
- هدف داشته باشید و هیچ جمله طنزآلود یا جوکی را همین‌طور بدون برنامه‌ریزی بیان نکنید
- اصلاً کپی‌برداری نکنید و سعی کنید جملات طنز را از خودتان بسازید. فراموش نکنید که بهترین و خنده‌دارترین طنزها، همان‌هایی هستند که هیچ‌کس هنوز تعریفشان نکرده است
- مخاطبان‌تان را سوژه جوک یا طنز خود نکنید و اجازه دهید تا آخر سخنرانی همراهتان بیایند
- خودتان را خیلی جدی نشان ندهید و شبیه به معلم‌های سخت‌گیر که فقط می‌خواهند حرف بزنند، به نظر نرسید
- تمرین کنید و چند بار صدای ضبط شده از سخنرانی‌تان را گوش دهید. جالب است بدانید که اگر جملات‌تان شما را نخندانند، احتمالاً برای دیگران هم بی‌معنی خواهند بود
- تمرین کنید و تایم بگیرید. برنامه‌ریزی برای طنز در سخنرانی، به‌منظور این است که جملات را دقیقاً در زمانش بیان کنید
- تن صدایتان را همراه و متناسب با جملات طنزی که بیان می‌کنید، تنظیم کنید
- زبان بدن را فراموش نکنید و واکنش‌های رفتاری مناسب با جملاتی که بیان می‌کنید را از قبل طراحی کنید
تقویت مهارت‌های ارتباطی با شرکت در دوره فن بیان
تا حالا به این قضیه فکر کرده‌اید که اگر قرار بود، متن آهنگ‌های معروف را بدهید به کسی که خوانندگی نمی‌داند، چه اتفاقی می‌افتاد؟ مطمئناً تحمل شنیدن آن سخت بود و در خوشبینانه‌ترین حالت، خنده‌دار به نظر می‌رسید. استفاده از طنز در سخنرانی هم دقیقاً به همین شکل است. کافی است که جملات طنز در سخنرانی را به یک آدم بی‌ذوق یا جدی بدهید و از او بخواهید که آن‌ها را بیان کند. نتیجه مطمئناً افتضاح خواهد بود، چرا که مهارت‌های ارتباطی و فن بیان، 2 مسئله اصلی در طناز بودن است. مهارت‌های ارتباطی، به سخنران کمک می‌کنند تا در حین بیان جملات، مناسب‌ترین ژست و حالت را در بدن خود ایجاد کند تا ارتباط بین او و مخاطب حاصل شود. همچنین، اگر تکنیک‌های فن بیان به کار گرفته نشوند، چیزی جز جملات و واژگان خشک و بی‌روح از دهان سخنران به بیرون نمی‌آیند.
انتقال پیام با چاشنی خنده
جملات طنز در سخنرانی، می‌توانند همان کلیدهای نفوذ در مخاطب باشند که از یک سخنرانی خشک، اجرایی خلاقانه و بامزه می‌سازند. در این مقاله از موسسه فن پردازان، به اهمیت استفاده از جملات طنز در سخنرانی و البته حساسیت آن اشاره کردیم. اگر این مقاله را به‌صورت کامل مطالعه کرده باشید، متوجه خواهید شد که تکنیک‌های استفاده از طنز چه چیزهایی هستند. راستی، حالا که با تاثیر مهارت‌های ارتباطی و فن بیان آشنا هستید، با ثبت‌نام در دوره فن بیان موسسه فن پردازان، به این مهارت دست پیدا کنید. شما می‌توانید با به کار بردن تکنیک‌های مهارت فن بیان، جملات طنز و سایر موضوعات مهم را در قالب یک سخنرانی، با تاثیر هرچه بیشتر به مخاطبان القا کنید.
سوالات متداول:
1- ارکان اصلی طنز در سخنرانی کدام‌اند؟
استفاده از داستان‌سرایی و تجربیات شخصی به‌همراه هم اهمیت دارد
2- چطور می‌توان طنز را به‌صورت موثر در سخنرانی‌ها به کار برد؟
برای اینکه طنازی باعث لودگی و افراط در سخنرانی نشود، باید تمرین کنید، مهارت‌های لازم را به‌دست آورید و تکنیک‌های فن بیان را بدانید.
3- آیا فن بیان به استفاده صحیح طنز در یک سخنرانی کمک می‌کند؟
فن بیان هم یک مهارت تخصصی است که امکان نفوذ در ذهن و قلب مخاطب را برای هر سخنرانی که می‌خواهد موثر ظاهر شود، به‌ارمغان می‌آورد.