معماری سنتی چیست؟

معماری سنتی چیست؟

معماری سنتی نوعی از معماری است که که در هر ناحیه یا منطقه ای مختص خود است. خصوصیات معماری سنتی معمولا بر اساس فرهنگ و طرح های سنتی رایج در آن منطقه و مصالح مورد استفاده در آن شکل می گیرد. معماری سنتی که در حال حاضر استفاده شده و توسط سازندگان و معماران اجرا می شود، مشتمل بر وفاداری به حفظ پیوند بین سبک های معماری قدیمی و استفاده ی مجدد از مصالح جدید یا طراحی ساختمان ها است به گونه ای که با ساخت کلی سنتی سازگار بماند. به این ترتیب احساس پیوند معماری سنتی قدیمی با سبک معماری مدرن حفظ می شود و نوع معماری سنتی جلوه می کند.
معماری سنتی، در واقع سبک مشخصی از معماری است که در گذشته استفاده می شده است. معمولا به معماری که در یک منطقه رواج پیدا کرده باشد و مردم آن منطقه این معماری را می پسندیدند، معماری سنتی گفته می شد.
وقتی حرف از معماری سنتی به میان می آید، همه به یاد درهای چوبی با درکوب های قدیمی و جذاب می افتند که با باز کردن این درها و گذشتن از دالانهای دراز و باریک به چشم انداز حیاطی بزرگ با اتاقهای دور تا دور و حوضی فیروزه ای در وسط حیاط و گل های شمعدانی اطراف آن تداعی می شد.
تصور تابش نور آفتاب به پنجره های رنگی مشبک که روی طاقچه ی اتاق مادر بزرگ می تابد و یا گنبدهای آبی فیروزه ای مساجد که مانند نگینی در دل آسمان هستند، نیز از دیگر تصاویر نوستالژی است که در ذهن اکثر افراد جای دارد. این ها تصاویری هستند که همیشه تداعی کننده ی معماری سنتی ایرانیان هستند.

ویژگیهای معماری سنتی 

امروزه معماری سنتی ویژگیهای خاصی دارد که توسط طراحان و معماران امروزی استفاده می شود. دو نمونه ی مشخص از این ویژگی ها عبارتند از: 

 

• احترام و تعهد به حفظ پیوندها با سبک های قدیمی و سنتی که در معماری یک ساختمان به کار گرفته شده است.
• استفاده ی مجدد از طراحی خانه ها یا مصالح که با طرح  و نمای ساختمان های سنتی سازگار و یکپارچه باشد.

رعایت این دو نکته  در معماری سنتی، باعث ایجاد انسجام و وحدتی خاص می شود  که در حس ظاهری و فضای درونی این سازه ها به خوبی حفظ می شود. 
امروزه معماری سنتی ایرانی، به منظور سازگاری و انعطاف با شرایط اقلیمی متفاوت به وجود آمده است و از این جهت خلاقیت ها و نوآوری های خاصی در آن به چشم می خورد.
بادگیرها، قنات‌ ها، مخازن‌ های زیرزمینی آب و یخچال‌ ها نمونه‌ هایی از معماری پایدار و رایج سنتی در ایرانِ گذشته هستند. سایر ویژگی‌ های بنیادی معماری ایرانی در گذشته عبارتند از:

• طرح های یکسان و همگن 
• برونگرایی
• مینیمالیسم
• بکارگیری معرفت شناسی و انسان‌ شناسی در آثار طراحی شده  
• استفاده از عدم تقارن و تقارن در آثار و سازه ها 

همچنین وجود و استفاده از نور طبیعی به عنوان عامل کلیدی و زیبایی بخش در تمامی طرح های معماری سنتی ایرانی به چشم می خورد.

 

معماری سنتی ایرانی در گذشته

به جرات می توان گفت که معماری سنتی ایرانی که در گذشته مرسوم بوده، یکی از بی نقص ترین و جذاب ترین معماری های جهان بوده است چرا که این سبک معماری در گذشته، بدون وجود ابزار آلات پیشرفته و مدرن انجام می شده و چنین خانه هایی با ظرافت و جذاب ساخته می شده است که امروزه الهام بخش طراحان بنام معماری می باشد. معماری سنتی که در گذشته در ایران استفاده می شده است، به نوعی نشانگر فرهنگ جامعه ی حاکم بر آن زمان است. 
البته معماری سنتی مربوط به هر منطقه در سراسر دنیا همیشه نمادی از فرهنگ و آداب و رسوم موجود در آن منطقه است که به راحتی می توان با بررسی و تفحص در معماری سنتی منطقه ای، تمامی خصوصیات و ویژگی های جامعه، اخلاقی و زندگی آن ناحیه را متوجه شد. طراحان و معماران قدیمی در ایران، در معماری سنتی توجهی به نمای خارجی خانه ها نمی کردند و بیشتر تمرکزشان بر طراحی داخلی خانه ها بود.

اهمیت معماری سنتی در زندگی

یکی از جالب ترین نکاتی که در معماری سنتی ایرانی  به چشم می خورد، تمرکز و توجه بیش از حد معماران قدیمی بر جزئیات می باشد. به عنوان مثال در بيشتر خانه های قدیمی و سنتی، درب های ورودی چوبی و دولنگه بودند که هر لنگه در کوبه ای مخصوص خود داشت. این دو کوبه کاملا با هم فرق  می کردند، یکی از کوبه ها با ظاهری متفاوت مخصوص زنان بود و کوبه ی دیگر با ظاهری دیگر نیز مخصوص مردان بود که هر کدام صدایی خاص داشتند و از این جهت صاحب خانه متوجه می شد که کسی که در را می زند آقا است یا خانم، که بایستی خانم خانه در را باز کند یا آقا؟ موارد جزیی اما قابل تعمق زیادی در معماری سنتی ایرانی وجود دارد که تفحص بر هر کدام از این جزئیات می تواند پرده از حقایقی بردارد که آن زمان جزئی از فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن زمان تلقی  می شده است. به همین دلیل است که یکی ازنکات مهم و مورد توجه   اکثر باستان شناسان و جامعه شناسان، معماری سنتی هر منطقه می باشد. چرا که با بررسی تمامی نکات ریز رعایت شده در معماری سنتی، جامعه شناسان و یا باستان شناسان می توانند از نوعی فرهنگ و یا مسائل موجود در آن زمان کد گشایی کرده و پرده از حقایق بردارند و بتوانند فرهنگ و روابط زمان گذشتگان را رصد کنند. از جهت اهمیت معماری سنتی ایرانی، بایستی این مسئله را یاد آور شد که معماری سنتی ایرانی مانند ناموس ایرانی است که بایستی برای حفظ فرهنگ و آداب و رسوم و ملیت هرایرانی، کلیه ی ویژگی های آن حفظ شده و در معماری مدرن نیز از آن استفاده شود تا کم کم رنگ فراموشی و گرد و غبار نگیرد.

 

تلفیق معماری مدرن و معماری سنتی

اگر چه ممکن است که ساختمان هایی که امروزه ساخته می شود از معماری استاندارد و اصولی برخوردار نباشد، اما نمی توان از وجود به کار گیری یک معماری خوب در ایجاد طرح ها و سازه ها و تاثیر آن بر فضای درونی ساختمان غافل ماند.
با توجه به اینکه معماران و هنرمندان قدیمی در گذشته از اصول معماری سنتی بهره می جستند و در کلیه ی آثار هنری آن زمان این مسئله کاملا مشهود بود، اما امروزه معماران مدرن بر این باورند که تلفیق دکوراسیون سنتی و مدرن می تواند محبوبیت و جذابیت غیر قابل وصفی را به مخاطب القا کند.
هر چند که در سال های گذشته و دهه های اخیر، معماری سنتی به دست فراموشی سپرده شده است و سبک های جدید و مدرن بر اکثر ساختمان های ساخته شده، حاکم است، اما امروزه با توجه به تمرکز طراحان و معماران مشهور ایرانی به سبک ها و معماری سنتی ایرانی، باز استفاده از طرح های سنتی در معماری ایرانی و تلفیق آن با طرح های جدید نیز طرفداران بسیاری پیدا کرده است.

توجه به طبیعت در ساخت خانه های قدیمی در معماری سنتی ایرانی

یکی از نکات بسیار جالب و مورد توجه در معماری سنتی ایرانی، تمرکز بر عناصر خاک، باد و آفتاب است.
پنجره های منحنی و گنبدی شکل با شیشه های رنگی ریز و یا اتاق هایی رو به نور مستقیم و گرم آفتاب و دالان هایی با ویژگی حرکت هوا، در معماری قدیم ایرانی به روشنی و به طور کامل قابل رویت است.
در معماری سنتی ایرانی، به عوامل طبیعی توجه زیادی می شده است به طوری که این موارد در تمامی کاربری فضا و محیط داخلی رعایت می شده است.
همچنین طراحی اتاق های تودرتو و مرتبط با هم نیز از دیگر ویژگی های این نوع معماری محسوب می گردید.
معمولا در مرکز خانه که حیاطی بزرگ بود، حوض آبی رنگ و باغچه های کوچک منحصر به فردی وجود داشت که حس طراوت و تازگی خاصی را به محیط القا می کرد والبته وجود اتاق ها دور تا دور حیاط و حوض مرکزی نیز جلوه ای خاص به محیط می بخشید.
علاوه بر این، درب های ورودی این خانه ها معمولا چوبی بود که با کلون و کوبه های جداگانه مردانه و زنانه نشان از شخصی بودن خانه داشت.
معمولا در این نوع معماری، فضایی در نظر گرفته می شد که برای مهمانان خانه بود و به شاه نشین معروف بود، این محیط معمولا تزئینات خاص و منقوشی داشت و با آینه کاری و نقاشی های خاص  و استفاده از کاشی های سنتی و زیبای ایرانی تزئین شده بود.
فضای مناسب و زیبای آشپزخانه، نیز نشان از مهمان نوازی و مهماندوستی خانواده و کل ایرانیان داشت.
معمولا در اکثر خانه های قدیمی که ایوان های رو به حیاط داشتند، دستک ها و نرده های چوبی خاصی وجود داشت که به وسیله ی سقف های چوبی و ستون ها تکمیل شده و در کنار دیواره های چوبی منبت کاری شده، مکمل زیبایی معماری سنتی خانه ها بود.

 

خانه های قدیمی و سنتی در ایران

در معماری سنتی ایرانی، معمولا دو عنصر رنگ و نور نقش بسیار اساسی در معماری و طراحی دکوراسیون ایفا می کند.
هر چند که در معماری امروزی و مدرن کمتر از این بافت ها و نقوش سنتی استفاده می شود، اما بعضی از معماران مشهور و اصیل با تلفیق معماری سنتی ایرانی با نوع مدرن آن، سعی بر زنده نگه داشتن اصول معماری سنتی ایرانی و بقای حیات آن دارند.

دوره معماری و مرور معماری سنتی ایرانی

با توجه به توضیحات موجود در مقاله اگر به آموزش معماری علاقمند هستید و دوست دارید که در یکی از گرایش های دوره معماری شرکت کنید، می توانید به سایت موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان مراجعه کرده و در دوره معماری مورد نظر خود ثبت نام کنید و یا اینکه به صورت حضوری در دوره مورد نظر خود ثبت نام کرده و بعد از گذراندن دوره و یادگیری دروس و سرفصل های آموزشی مرتبط مدرک معماری و یا گواهینامه معماری معتبر مورد تایید وزارت علوم، فناوری تحقیقات را دریافت نمایید. 

 

آیا سبک معماری سنتی هنوز در ایران طرفدار دارد؟

معماری سنتی ایرانی بیش از 6200 سال تاریخ پیوسته دارد که پیشینه ی آن به حدود هزاره ی هفتم پیش از میلاد می رسد. از آن زمان تا به حال، پیوسته این هنراصیل ایرانی در ارتباط با موضوعات گوناگون، به ویژه دلایل مذهبی و ... توسعه و تکامل پیدا کرده است. سبک معماری سنتی ایرانی به عنوان یکی از معروف‌ترین و زیباترین  سبک‌های معماری در جهان شناخته‌ شده است که در مقایسه با سبک های معماری موجود در دیگر کشورها، جایگاهی ویژه دارد. شکوه معماری سنتی ایرانی که هنر معماران اصیل ایرانی و عناصر و سازه های معماری سنتی  ایرانی را به نمایش می‌گذارد، به دلیل خصوصیاتی چون، محاسبات دقیق، فرم درست سازه ها و رعایت مسایل فنی و علمی در بناهای ایرانی است. عناصر معماری سنتی ایرانی قدمتی 3000 ساله دارند اما هنوز هم هنگامی که قرار است سازه ای ماندگار و زیبا طراحی شود، از سبک معماری سنتی ایرانی استفاده می شود. سبکی اصیل با مناره های بلند و دیوارهای عظیم و گنبدهای آبی نیلوفری و یا پنجره های هلالی با شیشه های رنگی زیبا که هر کدام جلوه ای خاص به آثار معماری می بخشد. اگر چه سالهاست که دیگر این نوع معماری به طور رسمی و همیشگی در این کشور استفاده نمی شود و خیلی رایج نیست اما زمانی که معماری بخواهد سازه ای اصیل و خاص طراحی کند حتما از جلوه های ویژه ی سبک سنتی ایرانی در آن استفاده می کند. سبکی که اگر چه دیگر خیلی رایج نیست اما همیشه تداعی کننده ی اصالت گذشتگان و زیبایی معماری و توانمندی معماران آن زمان بوده است. این سبک از معماری هنوز در دوره معماری بسیاری از موسسات معتبر آموزش داده می شود که نشان از توجه و علاقه ی مردم به این سبک است.

چرا در دوره معماری موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان شرکت کنم؟

از آن جایی که تمامی علاقمندان به آموزش معماری دوست دارند که تمامی سرفصل دروس معماری را با تفاسیر و جزئیات کامل درک کرده و یاد بگیرند تا بتوانند بعد از اتمام دوره معماری و اخذ مدرک معماری معتبر به راحتی از دانسته های خودشان به صورت عملی و اجرایی بهره ببرند و یا در جایی مشغول شوند، لذا ثبت نام در دوره معماری موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان، می تواند بهترین گزینه برای علاقمندان باشد، چرا که این موسسه آموزشی معتبر با بکارگیری اساتید خبره و به نام در معماری و ارایه جزوات منحصر به فرد، همواره می کوشد که بهترین خدمات آموزشی را به فراگیران ارائه دهد. پس درنگ نکنید و همین حالا در دوره معماری موسسه شرکت کنید.