معرفی سبک باروک در معماری
معرفی سبک باروک در معماری
معرفی سبک باروک در معماری | سبک باروک در معماری با خصوصیت های ظاهری نمایشی و تزئینی، استفاده از دکور های مجلل و باشکوه در نمای بیرونی ساختمان ها و دیوارنگاری های پرزرق و برق با رنگ روشن ساخته می شود. این سبک جالب معماری برای اولین بار در ایتالیا استفاده شده و رواج پیدا کرد.
معماری باروک برای اولین بار در قرن 16 میلادی و در ایتالیا به وجود آمد. این سبک را می توان به عنوان مدل نمایشی معماری زمان رنسانس محسوب کرد که به مدل های مرتب و منطقی زمان ابتدایی رنسانس علاقه ای ندارد. نام باروک در ابتدا بار معنایی بسیار منفی داشت که از نظر منتقدان این سبک که به نظرشان سبک باروک، سبکی افراطی و تجملاتی بیش از حد بود به آن داده شده بود. باروک در لغت به معنای مرواریدی نامنظم است. در این سبک از معماری، از رنگ های پرشور، نورپردازی های خاص، اثرات خیالی و طراحی های خاص معماری استفاده می شود که ویژگی های اصلی معماری را به بازی می گیرد و حتی گاهی آن را نیمه تمام رها می کند.
از آنجایی که این سبک معماری با دوره ی استعماری اروپایی ها همزمان بوده است، ساختمان های بسیاری در سراسر دنیا به این سبک دیده می شود. به خصوص در آمریکای جنوبی و آلمان که تا قرن 18 نیز دوام آورد. فواره تروی، بزرگترین و زیباترین فواره شهر رم و یکی از معروفترین فواره های جهان است که به سبک باروک ساخته شده است.
سبک باروک در دوره ی اصلاح کاتولیک گسترش پیدا کرد. یعنی دقیقا زمانی که کلیسای کاتولیک تصمیم گرفت که در مقابل اصلاحات پروتستانی، اقداماتی موثر انجام داده و قدرت خود را در اروپا حفظ کند.
در آن زمان یکی از راه های جذب افراد و پیروان جدید، ایجاد طرح های حساس و هیجانی در معماری و هنر بود. معماری جذاب در کلیساها، احساس وفاداری شدید و بی قید و شرط را در این مکان ها به پیروان القا می کرد و لحظه ی ورود به کلیساها، معمولا به لحظاتی نمادین، اسرارآمیز و احساسی بدل می شد. با گسترش این نوع کلیساها با سبک معماری باروک، خیلی سریع این سبک از معماری در آمریکای جنوبی و اروپا توسعه یافت و البته در هر کشور خصوصیات آن کمی تغییر پیدا کرد. این سبک معمولا در خانه ی افراد عادی دیده نمی شد و ابتدا به ساکن صرفا برای تزیین کلیساها از آن استفاده می شد تا گیرایی و جذابیت خاصی به آنها ببخشد. اما بعدها سبک باروک به عنوان نمادی از رژیم های خودکامه برای ساخت کاخهای سلطنتی با شکوه و جذاب استفاده می شد.
خصوصیات سبک باروک
تمامی ساختمان هایی که با این سبک معماری ساخته شده اند، معمولا یک برج در مرکز خود، ایوان، گنبد، طرح های مرکزی و برجسته کاریهای خاصی دارند. در سبک باروک معمولا از طراحی های پرشور و نقشه های پیچیده استفاده می شود تا حس پویایی و جنبش را در بیننده تحریک کند. در معماری رنسانس بیشتر استفاده از سطوح صاف در طرح های خاص را ترجیح می دهند و اما در سبک باروک معمولا ترکیبی از تکرار طرح ها و برهم زدگی طرح های کلاسیک دیده می شود. معمولا معماران باروک، نماهای ساختمان ها را آزادانه قالب بندی می کردند تا بتوانند ظاهری سه بعدی به ساختمان داده و چشم را فریب دهند. ستون های بسیار زیبا و پر پیچ و خم کلیساها و یا سایه بانی که بالای مقبره ی سنت پیتر کلیسا قرار دارد و در زبان ایتالیایی به بالداکینو معروف است، نمونه ی مناسبی از این معماری به حساب می آیند.
در سبک کلاسیک رنسانس، همچنین نمای ساختمان به طور منظم به بخش های متقارن و مختلف تقسیم می شد، اما نمای ساختمان های باروک به عنوان یک مجموعه بهم پیوسته و درهم طراحی می شد. در واقع نمای ساختمان ها در دوره رنسانس، به صورت بخش های یکسان و هم شکل طراحی می شد، تا توجه مخاطب به یک قسمت خاص جلب نشود که این دقیقا بر خلاف معماری باروک بود که معمولا از المان هایی مانند مجسمه ها، دیوارهای خمیده، نقش های برجسته متعدد استفاده می شد. انحنانی موجود در ساختمان ها در این سبک روش خوبی بود که تاثیر مقابل نور و سایه ی آن بر روی نما تقویت شود.
به طور کلی ویژگی های سبک باروک عبارتند از :
- استفاده از رنگ های ملایم و روشن
- شکوه و ابهت
- تضاد و تقابل
- خمیدگی و پیچ و تاب ( معمولا در قالب ساختارهای بیضی)
- وجود شکل ظاهری پرزرق و برق و نمای پر تشریفات
- نقاشی روی سقف و دیوارها
- نقاشی های دیواری در سایزهای بسیار بزرگ
- طرح های ناتمام و یا بریده شده (عمدا)
- طرح های نمایشی در نمای مرکزی و بیرونی ساختمان
- استفاده از سنگ مرمر و گچ بری در نمای ساختمان ها
- استفاده از اثرات خاص و واهی مانند خطای چشم
- وجود گنبدهای بیضی شکل که بیشتر در سبک باروک اروپای شرقی وجود داشت
مراحل سبک باروک
سبک باروک و به طور کلی پیدایش آن به سه مرحله تقسیم شده که مرحله ی آغازین، مرحله ی پیشرفته و مرحله ی پسین نام گرفته است.
- باروک آغازین
کارلو مادرنو (Carlo Maderno) از معماران معروف سبک باروک و از پیشگامان این سبک به حساب می‌آید و معروفترین شاهکار او یعنی نمای کلیسای سن پیتر در شهر واتیکان به همین سبک ساخته شده است. البته قسمت عمده ی طراحی این کلیسا را میکل آنژ به سبک رنسانس انجام داده و مادرنو در سال های بعد آنرا گسترش داده است. سنتوری نیمه‌تمام این کلیسا، از المان‌های سبک باروک است که در دوره‌ی رنسانس پسین رواج پیدا کرده است. - باروک پیشرفته
فرانچسکو برومینی و جیان لورنزو برنینی، از مشهورترین معماران این سبک به شمار می روند که هر دوی این افراد، آثار متعددی در شهر رم دارند.
آسمانه‌ی سنت پیتر و یا همان بالداکینو و ستون‌های میدان سن پیتر از شاهکارهای معمار معروف برنینی هستند. برومینی، نیز استاد طراحی دیوارهای منحنی بود و ساختمان‌های بزرگ بسیاری را به این سبک زیبا طراحی کرده است. اما معروفترین و خارق العاده ترین اثر او کلیسای کوچک «سنت چارلز در چهار چشمه» است. - باروک پسین
پیدایش این سبک که گاها بعضی افراد آن را مانند سبک روکوکو می دانند، با تبدیل فرانسه به مرکز فرهنگی غرب همزمان شد. در فرانسه، باروک سبک مخصوص به خود را دارا بود و به طور کلی در اروپای شمالی کمی خوددارتر و ملاحظه کارتر بود و درواقع سبکی بین کلاسیک و باروک بود. معماران این دوره، از تقارن مرسوم در دوره های قبلی باروک فاصله می گرفتند. البته هر وقت در فرانسه از سبک باروک صحبت می شود، درنظر داشته باشید که منظور سبک باروک پسین است.
عمارت های کاخ مانند یا شاتو در فرانسه، معروف ترین ساختمان های باروک در این منطقه به شمار می روند.
البته سقف فرانسوی مانسارد نیز یکی از شاهکارهای سبک باروک محسوب می شود. کاخ ورسای، نمونه‌ای بی نظیر و تماشایی از این سبک است و دیوارهای آن اغلب به سبک کلاسیک طراحی و ساخته شده اند و البته المان‌هایی از سبک باروک از جمله مجسمه‌های کوتاه نیم‌تنه را نیز در برمی‌گیرد.
بعضی از ساختمان های معروف سبک باروک کدامند؟
کلیساها، زیباترین و با ابهت ترین نمونه های سبک معماری باروک در ایتالیا هستند. البته شاتوها نیز در فرانسه یکی دیگر از بینظیرترین های این سبک به شمار می روند.
- سان کارلو اله کواترو فونتانه
یکی از بهترین نمونه های سبک معماری باروک است که طراحی و ساخت آن را یکی از رهبران و آغازگران این سبک یعنی برومینی انجام داد.
این شاهکار بین سال ۱۶۳۸ و ۱۶۴۶ میلادی در شهر رم ایتالیا ساخته شده و با "کلیسای سنت چارلز در چهار چشمه" معروف است. البته نمای بسیار زیبای این کلیسای کاتولیک رومی در سال ۱۶۷۰، به وسیله‌ی برادرزاده‌ی برومینی "برناردو" تکمیل شده است. - میدان سن پیتر، واتیکان
جیان لورنزو برنینی، طراحی میدان سن پیتر در واتیکان سیتی، ۱۴۰ مجسمه‌ی قدیسان و مجموعه ستون‌های باشکوه آن را بر عهده داشته است. فواره‌ی سمت چپ این میدان را نیز برنینی ساخته و تلاش کرده تا مانند طراحی سمت راست آن شود تا تقارن نسبی بین این دو فواره از بین نرود.
معمار و مجسمه‌ساز مشهور ایتالیایی یعنی دومنیکو فونتانا نیز یک اُبلیسک مصری را در سال ۱۵۸۶ میلادی در مرکز این میدان ساخته است. - انولید، پاریس
موزه انولید پاریس، یکی ازبا شکوه ترین شاهکارهای معماری باروک فرانسوی به حساب می‌آید. بیشتر قسمت‌های این شاهکار را لیبرال برونت طراحی کرده اما ژول آردوئن مانسارت، طراحی و ساخت گنبد تماشایی را به اتمام رسانده است. این ساختمان برای پناه دادن جانبازان کشور بین سال ۱۶۷۱ تا ۱۶۷۸ میلادی در فرانسه ساخته شد و امروزه موزه ی مشهوری است که مدل‌های جنگی و تاریخ معاصر را در برمی‌گیرد. مقبره‌ی تعدادی از قهرمانان ملی فرانسوی و مشاهیر از جمله ناپلئون بناپارت در این مکان قرار دارد. - کاخ ورسای
کاخ ورسای، یکی از باشکوه ترین و بهترین طراحی های غیرمذهبی معماری باروک فرانسوی به شمار می‌رود.
دستور ساخت این بنا را در سال ۱۶۶۰ میلادی لویی چهاردهم صادر کرد و معماری بیشتر بخش‌های آن را ژول آردوئن مانسارت انجام داده است. جانشینان لویی چهاردهم، تغییرات بسیار زیادی را در این کاخ به وجود آوردند و برای نمای بعضی از اتاق های این کاخ از سبک روکوکو استفاده کرده اند. اما هنوز هم کاخ ورسای، زیبایی و شکوه خود را حفظ کرده و از سال 1837 به عنوان موزه انتخاب شده است. - کلیسای سنت چارلز، وین
یکی از تحسین‌برانگیزترین و باشکوه ترین ساختمان‌های وین به شمار می‌رود. امپراتور آن زمان عهد بسته بود که اگر شهر از بیماری طاعون جان سالم به در ببرد، کلیسایی را به این مناسبت خواهد ساخت که البته بعد از آن در سال 1738 ساخته شد که البته بعد از فوت او، ساخت این بنا را پسر این معمار اتریشی به پایان رساند.
حال که با معماری سبک باروک آشنا شدید، اگر دوست دارید که سایر سبک های معماری را نیز بشناسید بهتر است در دوره معماری موسسات معتبر آموزشی شرکت کنید و بعد از آموزش معماری و شرکت در کلاس ها، مدرک معماری و یا گواهینامه معماری را دریافت کنید.
کلیه ی علاقمندان می توانند در موسسات معتبر مانند موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان، ثبت نام کرده و با آموزش معماری، به تمامی تکنیک ها و فوت و فن های معماری احاطه پیدا کنند.
چرا در دوره معماری موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان شرکت کنم؟
موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان، با بهره گیری از بهترین اساتید و مدرسان با تجربه، همواره آماده ی ارایه ی خدمات در دوره های آموزشی است. با توجه به علاقه ی خود می توانید دوره آموزشی مورد نظر خود و یا دوره معماری را انتخاب کرده و درآن شرکت کنید و بعد از اتمام دوره مدرک معماری خود را دریافت نمایید. مدرک معماری یا گواهینامه ی ارایه شده در این موسسه، مورد تایید وزارت علوم،فناوری تحقیقات بوده و سازمان ارزیابی جهانی(wes کانادا) نیز آن را تایید می کند. پس با ما همراه باشید و در دوره ی آموزشی معماری شرکت کنید و با تکنیک های به روز و جدید جهانی در معماری نیز آشنا شوید.
آیا سبک باروک در معماری مدرن امروز جایگاهی دارد؟
با توجه به اینکه از معماری باروک در زمان رنسانس و قبل از آن صرفا برای کلیساها و عبادتگاه ها استفاده می شد و هدف از اجرای این سبک در کلیساها، صرفا جلب توجه و نظر افراد و همچنین توجه به ابهت و عظمت این مکان ها بود، در واقع معماران آن زمان قصد داشتند که با اجرای سبک باروک، که ویژگی مهم آن استفاده از تزئینات و نقوش طلایی و ستون های بلند و پر از نقش و نگار با سقف های بلند بود، عظمت و ابهت کلیساها را در اذهان مردم تداعی کرده و از آن برای تبلیغ ضمنی و تلویحی استفاده کنند. در آن زمان نیز عده ی زیادی از افراد مخالف اجرای این سبک از معماری در کلیساها و مکان های دیگر بودند، اما رفته رفته این سبک معماری جایگاه خاص خود و طرفداران زیادی پیدا کرد به شکلی که در حال حاضر بسیاری از شاهکارهای تاریخی در سطح جهان با این سبک معماری ساخته و اجرا شده اند و نام سازنده های خود را جاودانه کرده اند. اما امروزه استفاده از سبک باروک در معماری به تنهایی جوابگو نبوده و گاها باید برای زیبا جلوه دادن بعضی از سازه ها، این سبک را با سبک های دیگر معماری تلفیق کرد تا هم با سلیقه ی امروزی بشر مطابقت داشته باشد و هم تعادل خود را حفظ کند. لذا بسیاری از معماران به نام و معروف در عصر حاضر برای زیباتر جلوه دادن آثار خود و ماندگار شدن آنها، این سبک خاص از معماری را گاها با سبک های مدرن امروزی تلفیق می کنند. بدین ترتیب آثار آنها تبدیل به شاهکارهایی چشم نواز و خاص شده که توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. سبکی خاص و مانا که با هیچ سبک دیگری از معماری برابری نمی کند. اگر می خواهید با این سبک معماری بیشتر آشنا شوید در دوره معماری موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان شرکت کنید.