دوره طراحی فرش

• طراحی فرش چیست؟
• رشته طراحی فرش چیست؟
• طراحان فرش چگونه کسب درآمد میکنند ؟
• شرایط استخدام طراحان فرش چگونه است ؟
• آینده شغلی طراحان فرش چطور به نظر میرسد؟
• تبدیل شدن به طراح فرش ماهر، چقدر زمان میبرد؟
• طراحان فرش باید چه مهار ت هایی داشته باشند ؟
• چرا دوره طراحی فرش را در موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان میگذرانیم؟
• طراحان فرش در چه مشاغلی میتوانند فعالیت کنند؟
• طراحی و بافت فرش چه تفاوت هایی دارند؟
• طراحان فرش با چه دشواری ها و مشکلاتی مواجه هستند ؟
• طراحی فرش چه اثرات اقتصادی و فرهنگی برای کشورمان به دنبال دارد ؟
• نقشه کشی فرش چه اصول و تکنیک هایی دارد ؟
• رنگ آمیزی فرش چه تاثیری بر ارزش مادی فرش میگذارد ؟
• فرش ایرانی چه جایگاهی در بازارهای جهانی دارد ؟

طراحان فرش چگونه کسب درآمد میکنند ؟

ایران کشور هنر پروری است و وجود خود فرش در آن از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به نوعی برای آن امتیاز محسوب میشود؛ از طرف دیگر، هر چه طرحی که هنرمند برای فرش انتخاب میکند، اصیل تر و حرفه ای تر باشد به طور قطع، ارزش آن هم چند برابر شده و ارزش و اهمیت هنر کشور نیز بیشتر شناخته و مشخص میشود. بنابراین، در صورتی که هنرامندن رشته طراحی فرش بر تمام مراحل طراحی از انتخاب طرح تا رنگ آمیزی و پرداخت کاری تسلط داشته و بتوانند شاهکار هنری بسازند، میتوانند درآمد خوبی کسب کنند.

علاوه بر این، این هنرمندان میتوانند در نمایشگاه ها و مسابقات طراحی شرکت کرده و با توجه به موضوع تعیین شده، طرح سنتی و یا مدرنی را اجرا نموده و هنر خود را به دیگر هنرمندان داخل و یا خارج از کشور معرفی کنند. همچنین، کسب تجربه عملی به این هنرمندان طراح کمک میکند تا از عهده اجرای طرح های پیچیده بر آمده و آن را به علاقمندانی که با این رشته و حوزه آشنایی کمی دارند، نیز بیاموزند. 

قابل ذکر است که این طراحان فرش میتواند با توجه به نوع فرش و مورد استفاده آن ، از طرح های متفاوتی استفاده کرده و از این طریق نیز کسب درآمد کنند. البته، صرفا، اساتید طراحی فرش قادر هستند تا طرح های حرفه ای کشیده و آن را برای نمایشگاه های بین المللی ارایه دهند. علاوه بر این، اساتید این زمینه میتوانند آموخته هایی خود را در موسسات معتبر و دانشگاه ها به دانشجویان این رشته نیز انتقال دهند. 

افرادی که برای راه اندازی کسب و کار می خواهند اقدام کنند. بعد از گرفتن مدرک می توانند از مشاوره افراد با تجربه در زمینه کارآفرینی مانند ماکان آریا پارسا بهره ببرند و اقدام به راه اندازی کسب و کار کنند. مطمئنا موفق خواهند شد.

شرایط استخدام طراحان فرش چگونه است ؟

به طور معمول، اولین شرط استخدام طراحان فرش این است که تحصیلات مرتبط داشته و در یک از گرایش های کارشناسی فرش تحصیل کرده و در زمینه بافت، رنگرزی و رفوگری و.... تجربیات نظری و عملی کافی داشته و بتوانند آنها را به خوبی به علاقمندان و دانشجویان احتمالی تفهیم کنند. علاوه بر این، این طراحان باید با مبانی طراحی آشنایی کامل داشته و بتوانند دلیل استفاده از یک طرح خاص را برای یک قسمت از فرش توضیح دهند. 

علاوه بر این، در صورتی که این طراحان بخواهند در زمینه تجاری و ارزش گذاری انواع فرش در بازارهای جهانی فعالیت مستمر داشته باشند، باید نسبت به انواع بافت ، انواع نقش فرش (مدرن و سنتی)، کارایی و ارزش فرش ها آشنایی علمی و عملی کافی داشته و بدانند که کدامیک از کشورها طرفدار فرش و نقش ایرانی بوده و از آن استقبال میکنند.

همچنین، این طراحان در صورت تمایل به فعالیت در حیطه تولید، باید علاوه بر آشنایی با رود طراحی، از مراحل بافت فرش نیز آگاهی داشته و بتوانند در مورد طرح و نقش مناسب برای یک فرش ، نوع رنگ ، اندازه و ضخامت فرش و انتخاب نخ مناسب برای آن تصمیم بگیرند و در نهایت، فرشی ببافند که برای کارایی مورد نظر قابل استفاده باشد.

افرادی که دوره طراحی فرش را در موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان گذرانده باشند، میتوانند در مدت کوتاهی با همه الزامات و اصول طراحی فرش آشنایی پیدا کرده و عملا از آنها برای طراحی انواع نقشه های فرش استفاده کنند. علاوه بر این، این موسسه به همه علاقمند انی که در این دوره شرکت کنند، مدرک طراحی فرش اعطا میکند که مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و روند یافتن سمت و جایگاه شغلی مناسب را تسهیل و تسریع میکند.  

آینده شغلی طراحان فرش چطور به نظر میرسد؟

طراحی فرش، یکی از هنرهای ماندگار است که با توجه به هنر دوست بودن کشور ایران و تعداد هنرمندان این عرصه که در حال گسترش است، آینده روشن و خوبی خواهند داشت. از این نظر، هنرمندانی که دوره طراحی فرش را گذرانده یا در رشته طراحی فرش تحصیل کرده باشند، میتوانند به صورت مستقل و در کارگاه شخصی به کار طراحی پرداخته و یا با توجه به مهارت ها و خلاقیت های مورد نیاز برای فعالیت های مشابه، در سازمان ها یا شرکت های خصوصی، به طراحی فرش بپردازند. علاوه بر این، این هنرمندان میتوانند هنر و آموخته های خود را در اختیار دیگران نیز قرار داده و آنها را به انجام فعالیت های تخصصی فرش ترغیب کنند.

همچنین، در حال حاضر، طراحی فرش نه تنها در کشورمان ایران بلکه دیگر کشورها نیز با استقبال خوبی مواجه شده و افرادی که با حیطه رنگ، بافت ، انواع نخ و طراحی آشنایی کامل و کافی داشته باشند میتوانند به مراکزی که به این مهارت ها نیاز دارند مراجعه کرده و سمت های شغلی را با توجه به مهارت های خود انتخاب کنند.

با توجه به اینکه ، فرش یکی از الزامات زندگی هر ایرانی محسوب میشود بنابراین، شغل طراحی فرش همیشه وجود داشته و فعالیتی نیست که به دست فراموش سپرده شود. از این جهت، طراحان فرش میتوانند به تنهایی مراکز تخصصی را برای تهیه نقشه فرش تاسیس کرده و یا به عنوان مشاور به بازرگان ها در شناسایی فرش هایی با طراحی اصیل و گران قیمت کمک کرده و یا طرح های منحصر به فردی را رسم و به شرکت های تولید کننده فرش بفروشند و البته طرح حتما باید به نام طراح ثبت شود. 

تبدیل شدن به طراح فرش ماهر، چقدر زمان میبرد؟

افراد علاقمند به رشته و حیطه طراحی فرش ، میتوانند در رشته کارشناسی طراحی فرش ( 4 سال) تحصیل کرد و اطلاعات جامع و کاملی را در زمینه شناخت انواع فرش به دست آورند. علاو بر این ، آنها میتوانند آثار و کارهایی موجود در این زمینه را به دقت بررسی کرده و کیفیت آنها را تجزیه و تحلیل کنند و در این مسیر از اساتید این فن کمک بگیرند تا تجربیات کافی به دست آورده و بتوانند به صورت مستقل کار کنند.

در مرحله بعد، این هنرمندان باید در گرایش طراحی (کارشناسی ارشد) رشته طراحی فرش تحصیل کرده ( 2 سال) و با انواع نقش ها و نحوه رسم آنها ، تناسب آنها برای فرش، ترکیب و نحوه رنگ آمیزی آنها اشنایی پیدا کرده تا بتوانند کار خود را آغاز کنند . قابل ذکر است که این هنرمندان باید بعد از فارغ التحصیلی ، برای کسب تجربه در این زمینه تلاش کرده تا بتوانند آثار هنری ایجاد کنند که مورد قبول جامعه هنری باشد. این افراد میتوانند در راستای کسب تجربه عملی، با اساتید به نام و مشهور این حیطه همراه شده و آثار آنها را تجزیه و تحلیل کرده و دلیل استفاده از یک طرح خاص را برری نموده و آن را برای طرحی های مشابه الگو قرار دهند.

علاوه بر این، این افراد میتوانند با مطالعه تاریخ کهن هنرهای بومی و دستی کشور، روند این هنر و سیر تکاملش را به دقت بررسی کرده و از نوآوری و خلاقیت جهت ایجاد طرح های منحصر به فرد و جذاب استفاده کنند. بنابراین، طراحان فرش باید علاوه بر دوره شش ساله تحصیل، مدتی را هم صرف کسب تجربه در محضر اساتید کنند تا بتوانند طرح های قابل قبولی رسم کرده و آنها را به نمایش بگذارند.

علی رغم اینکه، امکان دارد که دوره یادگیری این هنر کمی زمان بر و البته هزینه بر باشد اما میتوان آن را با دریافت هزینه برای طرح های اجرایی جبران کرد. غالبا، تعرفه ها و هزینه هایی که برای این طرح ها پرداخت میشود، مشخص و تعریف شده بوده اما امکان دارد که با توجه به محل کار، نوع طرح انتخابی، مدرن یا کلاسیک بودن طرح، طرح جدید و یا قدیمی و سادگی و یا پچیدگی طرح، قیمت آن کمی افزایش و یا کاهش داشته باشد. 

چرا دوره طراحی فرش را در موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان میگذرانیم؟

افراد و دانش پذیران علاقمند به دوره های آموزشی میتوانند، دوره طراحی فرش را در موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان، بگذرانند.

این دوره، برای همه افراد علاقمند به هنر و دارای روح خلاقیت بسیار مفید و کاربردی بوده و به آنها کمک میکند تا حیطه فعالیت های خود را بسط دهند. علاوه بر این، مدت زمان لازم برای گذراندن این دوره کوتاه بوده و از این نظر، میتوان در صورت لزوم و علاقه، دیگر دوره ها را نیز تجربه نموده و همزمان با هم برای کسب درآمد استفاده کرد. 

علاوه بر این ، این دوره مطالب جامعی را در مورد طراحی فرش در اختیار دانش پذیران گذاشته و به آنها کمک میکند تا با ملزومات این رشته و حیطه آشنایی کامل پیدا کنند. قابل ذکر است که موسسه آموزش عالی آزاد فن پردازان به همه دانش پذیران و علاقمندان به این دوره گواهینامه طراحی فرش اعطا میکند که میتوان آن را برای نشان دادن میزان و اعتبار دانش و اطلاعات کسب شده و البته یافتن جایگاه شغلی مورد نیاز به کار گرفت.

طراحان فرش در چه مشاغلی میتوانند فعالیت کنند؟ 

به طور معمول، اطلاعات و دانش تخصصی طراحان فرش در مورد روند های طراحی، انواع طرح های مناسب و نحوه اجرای آنها روی فرش است و طبعا قادر به فعالیت در حوزه هایی هستند که شامل این مهارت ها و توانمندی ها باشد. بنابراین،  این طراحان میتوانند به عنوان طراح حرفه ای فرش در کارگاه خود و یا کارگاه های خصوصی و صنعتی مشغول به کار شده و تجربیات خود را در اختیار دیگران نیز قرار دهند. علاوه بر این، این طراحان میتوانند آنچه در دانشگاه ها و موسسات آموزشی آموخته اند، را مستقیما با افرادی که در این کار مهارت کافی دارند به اشتراک گذاشته و با افرادی که در این زمینه فعالیت داشته اند نیز، مشورت و همکاری کنند.

همچنین، آنها میتوانند به عنوان مشاور در شرکت های بازرگانی و صادرات فرش فعالیت کرده و تفاوت فرش های معمولی و اصیل را برای صاحبان شرکت و خریدار ها مشخص کنند. از جمله دیگر مشاغلی که این طراحان میتوانند در آن فعالیت کنند ، کمک به دیگران برای تشخیص انواع نخ، بافت و طرح متناسب با فرش است. غالبا، این طراحان با توجه به رشته و حوزه فعالیت هنری خود ، در مورد تجهیزات و لوازم مورد نیاز برای طراحی و سپس بافت فرش اطلاعات و شناخت کافی در دسترس داشته و میتوانند آنها را در اختیار طراحانی که به تازگی در این عرصه شروع به  فعالیت کردند، گذاشته و در هر مورد آنها را راهنمایی کنند.

تنوع بصری و بافتی که امروزه در فرش های نقاط مختلف دنیا مشاهد میشود، حاصل درک و شناخت متفاوت هنرمندان این عرصه و البته گذراندن دوره طراحی فرش متفاوت در سراسر جهان است. غالبا، این هنرمندان ، از نقوش سنتی و یا معاصر برای بافت انواع فرش و یا قالیچه استفاده کرده و حتی میتوانند آن را با توجه به خواست مشتریان و یا نیاز بازار تغییر دهند. 

البته، اکثر هنرمندان حرفه ای این حیطه، بافت و ایجاد نقش و نگارهای جذاب را در مکان های آکادمیک تجربه نموده  و یا از موسسات معتبر گواهینامه طراحی فرش دریافت کرده اند و هنر خود را به بهترین شکل در معرض نمایش قرار داده اند. این هنرمندان میتوانند آموخته های هنری خود را به طور رسمی از طریق آموزشگاه ها در اختیار علاقمندان و دوستداران گذاشته و در زمینه طراحی داخلی، طراحی کاشی و البته متخصص فروش فرش هم انجام وظیفه کنند.

گرایش تحصیلی : طراحان فرش باید در گرایش طراحی تحصیل کنند در حالی که بافندگان فرش، باید گرایش بافت را انتخاب کرده و متناسب با آن مهارت هایی را به دست آورند.

ابزار کار: طراحان فرش برای شروع کار طراحی به ابزار و تجهیز اتی مانند مداد، کاغذ شطرنجی، قلمو، کاغذ کپی، صمغ، میز تحریر، رنگ اکر، قیچی، مداد پاک کن و پودر سینکا ( پودری که برای بتونه کردن استفاده میشود ) نیاز دارند در حالی که در بافت فرش از قیچی، شانه، دفه، دار قالی، کاردک، چله و سیخ پودکشی استفاده میشود.

مهارت ها: طراحان فرش باید ضمن داشتن خلاقیت و نوآوری ، با اصول عملی و نظری طراحی و طرح های فرش و تناسب و موارد استفاده از آنها آشنایی داشته و بتواند این هنر را به بهترین وجه به نمایش بگذارد. در حالی که بافندگان فرش، باید بتوانند نقشه های فرش را خوانده و با توجه به آنها ،رنگ و نوع نخ را برای بافت فرش انتخاب کنند. علاوه بر این، بافندگان باید فرش را مطابق با نقشه بافته و هیچ گونه خلاقیت و نوآوری در آن لحاظ نکنند.

طراحان فرش با چه دشواری ها و مشکلاتی مواجه هستند؟

حوزه طراحی فرش نیز مانند دیگر زمینه های هنری دارای چالش ها و دشواری هایی است که در صورتی که به آنها رسیدگی نشود به مرحله حاد رسیده و امکان دارد برای هنرمندان و علاقمندان به آن مشکل ساز شود. به طور معمول، افراد و هنرمندانی که در این زمینه فعالیت دارند جوان بوده و تعداد افراد حرفه ای بسیار کم ست از این رو، گاهی شاهد طرح های ساده و بعضا شبیه سازی شده ای هستیم که هویت چندانی نداشته و مهارت و اصالت و وجه هنرمندان را زیر سوال برده و نحوه کار آنها را تحت تاثیر قرار میدهد و این برای طراحان معضل بزرگی محسوب میشود.

قابل ذکر است که گاهی ، ثبت طرح و نقش های فرش در سایت کمی دشوار بوده و مستلزم صرف زمان زیادی باشد در نتیجه، هنرمندان از اینکار منصرف شوند. در نتیجه، هنگامی که فرد دیگری این طرح را به نام خود ثبت کرده و از آن استفاده میکند، شکایت و پیگیری او سخت و دشوار شده و یکی از مهمترین مشکلات این طراحان محسوب میشود. 

علاوه بر این، گاهی کارخانجات و شرکت های سفارش دهنده طرح فرش، نسبت به طراحان بی اعتنا بوده و دستمزد آنها را به موقع پرداخت نکرده و همین موضوع زمینه نارضایتی و البته از بین رفتن خلاقیت شان را فراهم میکند. در این میان امکان دارد که برخی از طراحان زمینه کاری خود را تغییر داده و یا به طور کلی از طراحی دلسرد و نا امید شوند.  

قابل ذکر است که، پیش از این، تقاضا برای فرش های دست بافت در سراسر کشور زیاد بوده و طراحان باید برای هر کدام از این فرش ها طرحی جداگانه در نظر میگرفتند در حالی که استقبال از این فرش به هر دلیلی کاهش یافته و این موضوع به نوعی بر میزان کار و در نتیجه درآمد طراحان فرش تاثیر گذاشته و آنها را با مشکل مواجه کرده هر چند که مشتریان و هنرمندان اروپایی همچنان طرفدار طرح های جدید هستند. 

طراحی فرش چه اثرات اقتصادی و فرهنگی برای کشورمان به دنبال دارد ؟

کشور ما ایران، یکی از کشورهای است که صنعت فرش در ان بسیار ریشه دار و قدیمی بوده و وجود انواع مدل ها و طرح های موجب شده تا این صنعت، به یکی از مهمترین صنایع غیر نفتی سودآور تبدیل شود.  این صنعت، در سالهای اخیر زمینه کار آفرینی و در نتیجه، اشتغال تعداد زیادی از افراد را فراهم نموده و از این نظر جایگاه بالا و قابل تحسینی دارد.

علاوه بر این، این صنعت موجب شده تا بسیاری از افراد با ساخت و ایجاد کارگاه های شخصی شروع به کار مستقل کرده و وضعیت اقتصادی خود را از طریق ارایه این طرح ها به کشورهای دیگر و یا شرکت ها و کارخانجات واقع در مناطق بزرگتر در کشور تغییر دهند. قابل ذکر است که، شرکت در کلاس های موسسه آموزش عالی فن پردازان میتوانند اطلاعات دقیقی را در مورد دوره طراحی فرش در اختیار افراد علاقمند قرار دهد.

ارزش و اهمیت فرهنگی، یکی از مزیت های طراحی فرش است که مقدار و اندازه آن از سالهای دور تا به امروز بیشتر شده است و علت آن هم هنر دوست بودن هنرمندان ما و علاقه به ایجاد آثار هنری متنوع و خلاقانه است. با توجه به اینکه طراحی فرش یکی از نمادها و هنرهای اصیل ایرانی است، به محض ورود به کشورهایی که کمتر با این هنر آشنایی دارند ، مورد استقبال قرار گرفته و از نظر آنها جالب و دیدنی و منحصر به فرد بوده است. علاوه بر این، در همه دوره های تاریخی به فرش و بافت آن اهمیت داده شده و طراحان آن همه تلاش خود را به کار گرفته اند تا کالا و یا خدمات ارایه دهند مورد تایید و توافق همه باشد.

 

یکی از دلایلی که موجب شده فرش ایرانی در میان دیگر فرش ها درخشیده و طرفداران زیادی را به خود اختصاص دهد، زیبایی و بافت و ظرافت آن است که همه این موارد مرهون نقشه کشی دقیق و هنرمندانه آن است. نکته جالب در نقشه کشی فرش این است که، اینکار با توجه به تراکم بافت فرش انجام شده و سپس، روی کاغذ شطرنجی طراحی و یا نقطه چینی میشود. بنابراین، نقشه کشی مستلزم این است که طراح مواردی مانند تعداد چله های موجود در عرض و البته طول و عرض فرش را در نظر داشته باشد.

در کل، نقشه کشی فرش، که به دو روش رایانه ای و سنتی ( دستی ) انجام میشود، از زیر مجموعه های نقاشی و طراحی محسوب شده که برای انواع فرش و گلیم کارایی داشته و آنها را به محصولی جذاب و متفاوت تبدیل میکند. روند این دو روش طراحی متفاوت بوده و هر کدام دارای مراحل مشخصی هستند که عبارتند از :

رایانه ای: این روش طراحی نسبت به روش سنتی ، ساده تر بوده و در صورت نیاز میتوان تغییراتی را در رنگ و ترکیب طرح به وجود آورد. علاوه بر این، این نوع از نقشه ها انواع مختلفی داشته و میتوان آنها را با توجه به جغرافیا (روستایی، شهری) ، اندازه (سراسر، قدی ، ربعی) ، سبک (سنگین ، ساده ، شکسته)  و رنگ (سیاه قلم، رنگی) تقسیم بندی کرد.

سنتی ( دستی ) :

• پر رنگ کردن خطوط طرحی که بر روی کاغذ شطرنجی کشیده شده است. 
• رسم کردن تصویرهای و طرح هایی که در مرحله قبل مشخص شدند. 
• رنگ کردن طرح ها و نقش ها با استفاده از رنگ های مناسب
• مشخص کردن حدود نقش ها روی کاغذ شطرنجی (هر کدام از این نقطه ها ، یک گره محسوب میشوند).

خوشبختانه، جایگاه فرش ایرانی در جهان به نوعی تثبیت شده و طرفداران خاص خود را دارد. اما متاسفانه در سالهای اخیر، گرایش و تمایل افراد مختلف به استفاده از فرش دست باف کاهش یافته و بیشتر فرش ماشینی مورد استقبال قرار گرفته که البته این امر به دلیل تغییر نوع نگاه ها به انواع فرش و عمر مفید و قیمت آنها بوده است. با این حال، بازارهایی که در فراسوی مرزهای کشورمان به فروش انواع فرش پرداخته اند به دو گروه تقسیم میشوند:

1. بازارهایی که، در آن بافته های ایرانی به فروش میرسد و طرفداران و خریداران آنها کشورهایی مانند روسیه، چین، آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین هستند. 
2. بازارهایی که مختص فرش های سنتی ایرانی بوده و مشتریان و خریداران آنها کشورهای انگلیس، ایتالیا، آلمان و سوییس هستند.

قابل ذکر است که ایران در صورتی میتواند این جایگاه را حفظ نموده و بر میزان درآمد خود بیفزاید که از مواد اولیه خوب، رنگ مرغوب و طرح های ایده آل برای فرش های خود استفاده کند و در کل کیفیت محصولات و تولیدات در گذر زمان بهبود پیدا کند. علاوه بر این، قیمت این محصولات نباید افزایش ناگهانی و یا چشمگیری داشته باشند تا بتوان براحتی آنها را برای بازارهای جهانی عرضه کرد. 

علاوه بر این، ایران خاستگاه انواع فرش های منحصر به فرد دست بافت بوده و انواع فرش در کشورمان نیز تولید شده اما برخی از شهر ها مانند اصفهان، خراسان و فارس در این زمینه پیشرو و موفق تر بوده اند و البته، دیگر شهر ها هم این هنر را به صورت محدودتر دنبال میکنند.

        این دوره شامل 46 ساعت فیلم آموزشی و 359 صفحه محتوی متنی می باشد.